Ο Κορνήλιος Καστοριάδης (1922 – 1997) για την Ελευσίνα, τη ρύπανση και τη βεβήλωση του τοπίου στη Δυτική Αττική “Οι βάρβαροι και οι Νεοέλληνες”
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης έδωσε μια μεγάλη συνέντευξη στη δημοσιογράφο Τέτα Παπαδόπουλου, η οποία δημοσιεύτηκε σε δύο τεύχη στο περιοδικό ΑΝΤΙ (11 Σεπτεμβρίου 1987 τ.355 και 25 Σεπτεμβρίου 1987 τ.356). Στο δεύτερο μέρος της συνέντευξης υπάρχει η θεματική ΒΑΡΒΑΡΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΕΣ, στην οποία ο Κορνήλιος Καστοριάδης περιγράφει την Ελευσίνα και τη συμπεριφορά των Ελλήνων. Μεταξύ των άλλων αναφέρει: “...Πιστεύω ότι αφ’ ενός η στάση των ιδίων των Ελλήνων, αφ’ ετέρου η εισβολή του μοντέρνου καπιταλισμού και της τηλεοπτικής κοινωνίας, διέλυσαν μέσα σε εικοσιπέντε χρόνια μόνον, και τη φύση και το ήθος…”
Υπογραμμίζουμε ότι έχει εκδοθεί το βιβλίο με τίτλο “Για τον Κορνήλιο Καστοριάδη – Είμαστε υπεύθυνοι για την ιστορία μας. Συνεντεύξεις - Μεταφράσεις – Επιμέλεια της Τέτας Παπαδοπούλου”, Κριτική, 2017.
Διαβάστε μία ακόμα, τη θρυλική συνέντευξη του Κορνήλιου Καστοριάδη για την Οικολογία κ.ά. θέματα, καθώς και την βιβλιογραφία του. [ΕΔΩ - https://tinyurl.com/mpnrjkjd ]
Κορνήλιος Καστοριάδης ΟΙ ΒΑΡΒΑΡΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΕΣ
• Περνάτε κάθε χρόνο δύο μήνες στην Ελλάδα. Ταξιδεύετε στη χώρα αρκετά, έχετε φίλους παλιούς και καινούριους. Θέλω να πω, δεν έρχεστε μόνο για διακοπές και για τη θάλασσα. Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από τη σχέση των ανθρώπων με τον τόπο και ιδιαίτερα από την επέμβασή τους στο τοπίο;
— Η Ελλάδα ή ο ελλαδικός χώρος έχει υποστεί άπειρες εισβολές και καταστροφές από τους ονομαζόμενους βαρβάρους. Αρχίζουμε τουλάχιστον από τους Ρωμαίους οι οποίοι ισοπέδωσαν την Κόρινθο το 146 πχ. Ακολουθούν ο Σύλλας, οι Γαλάτες, οι Γότθοι, οι Αλαμανοί, οι Σλάβοι, οι Βούλγαροι, οι Φράγκοι, οι Τούρκοι και τελευταία οι Γερμανοί. Το άθροισμα όλων αυτών των καταστροφών είναι μικρότερο από την καταστροφή που έκαναν οι Νεοέλληνες οι ίδιοι στον τόπο τους τα τελευταία εικοσιπέντε - τριάντα χρόνια.
Όταν ήμουνα παιδί πήγαινα στην Ελευσίνα. Το τοπίο ήταν καταπληκτικό. Πραγματικά αισθανόσουνα, ότι θα μπορούσε να είχε υπάρξει μια Δήμητρα θεά της γης και ότι γινόντουσαν μυστήρια εκεί πέρα. Ήταν αυτός ο αφάνταστος ελαιώνας, η θάλασσα η καθαρή και απέναντι η Σαλαμίνα. Και τώρα χάρη στις διαδοχικές κυβερνήσεις μεταξύ των οποίων πρώτη και καλύτερη φυσικά η κυβέρνηση του Κ. Καραμανλή —να μην τα ξεχνάμε αυτά τα πράγματα— η περιοχή έχει μεταμορφωθεί σε βιομηχανικό σκουπιδαριό.
Η είσοδος στην Αθήνα, η Ιερά Οδός, όπου οι Αρχαίοι Αθηναίοι φώναζαν «Ίακχε, Ίακχε», έχει καταντήσει κόλαση βρωμιάς δεξιά και αριστερά από την οποία υπάρχουν σωροί τρυπημένων λάστιχων. Αυτή την καταστροφή δεν την έκαναν ούτε οι Τούρκοι, ούτε οι Ναζί. Την έκαναν οι Έλληνες με τον μέγα εθνικό ηγέτη Καραμανλή επικεφαλής και άλλος μέγας εθνικός ηγέτης ο Παπανδρέου τη συνεχίζει.
• Μα, κ. Καστοριάδη, βιομηχανικές εγκαταστάσεις υπάρχουν και σε άλλες χώρες. Δεν καταστράφηκε εκεί το τοπίο;
— Σ’ ένα τμήμα ασφαλώς ναι. Όμως από μια ορισμένη στιγμή και μετά άρχισαν οι αντιδράσεις, ξεσηκώθηκε ο κόσμος. Το ασυγχώρητο στην Ελλάδα είναι ότι έγιναν αυτές οι καταστροφές —και εξακολουθούν να γίνονται— όταν αλλού είχαν ήδη αρχίσει να λαμβάνονται μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και να αποδίδουν κάποια αποτελέσματα. Πριν ένα χρόνο οι αγγλικές εφημερίδες έγραψαν ότι οι σολομοί ξανανεβαίνουν στον Τάμεση. Απέναντι από το σπίτι μου στο Παρίσι οι ψαράδες ξαναψαρεύουν στον Σηκουάνα και πιάνουν ψάρια φαγώσιμα.
• Θέλετε να πείτε ότι, εν αντιθέσει με τις ευρωπαϊκές χώρες, η καταστροφή στην Ελλάδα είναι ολική ή τείνει να γίνει ολική και ανεπίστροφη;
— Η καταστροφή υπάρχει σε παγκόσμια κλίμακα, τόσο από την άποψη την οικολογική, όσο ιδίως από την άποψη της φθοράς των ανθρωπολογικών δομών. Ξαναλέω όμως ότι άλλο είναι να πέφτει μια καταστροφή σε τόπους όπου υπήρχε κάποια βάση. Είναι λόγου χάρη σα να έχουμε έναν άσωτο υιό ο οποίος ροκανίζει μια περιουσία. Η περιουσία υπάρχει, θα φαγωθεί ένα ορισμένο τμήμα της. Στην Ελλάδα περιουσία τέτοιου είδους δεν υπήρχε. Υπήρχε απλώς η φύση και το ήθος το νεοελληνικό με τα προβλήματά του, αλλά και με τις πολλές θετικές πλευρές του.
Πιστεύω ότι αφ’ ενός η στάση των ιδίων των Ελλήνων, αφ’ ετέρου η εισβολή του μοντέρνου καπιταλισμού και της τηλεοπτικής κοινωνίας, διέλυσαν μέσα σε εικοσιπέντε χρόνια μόνον, και τη φύση και το ήθος. Αν μπορούσε να μείνει κανείς ψυχρός και αδιάφορος, ώστε να εξετάσει αυτή την κατάσταση επιστημονικά, θα βρισκόταν μπροστά σ’ ένα τεράστιο κοινωνιολογικό φαινόμενο το οποίο παρουσιάζει επίσης ενδιαφέρον και από την άποψη της φιλοσοφίας της ιστορίας: Πώς είναι δυνατόν μέσα σ’ ένα τέταρτο αιώνα να αλλοιωθεί ένας τόπος και ένας λαός όπως δεν αλλοιώθηκε επί εικοσιπέντε αιώνες.
• Ξέρετε αυτά που λέτε θα προκαλέσουν πολύ και πολλούς. Σύμφωνα με την κυριαρχούσα άποψη, οι Έλληνες έχουν βαθύτατη σχέση με τον τόπο τους, τον αγαπούν όσο τίποτα άλλο, τον πονούν κλπ...
— Μα από πού κρίνει κανείς, τι σχέση έχουν οι άνθρωποι με τον τόπο; Η σοβαρή στάση μας επιβάλλει να κρίνουμε όχι από αυτά που λένε, αλλά από αυτά που κάνουν. Εγώ βλέπω ότι αυτό τον τόπο τον καταστρέφουν. Η Αθήνα ήταν μια ωραιότατη μισονεοκλασσική πολιτεία και αποτελούσε ηδονή να περπατάς στις δώδεκα το μεσημέρι στην οδό Πανεπιστημίου το 1939. Σήμερα έχει καταντήσει μια από τις πιο άσχημες πόλεις του κόσμου.
Έχω ταξιδέψει και στις Ινδίες και στη Λατινική Αμερική για να μπορώ να το πω αυτό. Φυσικά η ασχήμια της γίνεται τόσο πιο επώδυνη, όσο το τοπίο της είναι μοναδικό. Πώς μπόρεσαν σ’ αυτό το τοπίο άνθρωποι, να φτιάξουν αυτό το τερατούργημα; Και το καταπληκτικότερο είναι ότι παράλληλα υπάρχει η επίκληση των αρχαίων προγόνων. Μα αν κάτι χαρακτήριζε τους αρχαίους Έλληνες —περισσότερο και από τη φιλοσοφική και τη δημοκρατική στάση— ήταν η αίσθηση του ωραίου, το γούστο, η αισθητική ή ζυμωμένη με τη ζωή. Στο μουσείο της Αρχαίας Αγοράς, βλέπει κανείς ότι ακόμα και τα δοχεία, τα καθίκια, των αρχαίων Αθηναίων είναι έργα τέχνης. Σήμερα τα έργα τα πολεοδομικά των Νεοελλήνων είναι καθίκια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου