Δημήτρης Κατσορίδας: Κυβέρνηση, διαπραγμάτευση και λαϊκός παράγοντας

Δημήτρης Κατσορίδας: Κυβέρνηση, διαπραγμάτευση και λαϊκός παράγοντας

Τα πράγματα όπως τα ξέραμε, μέσα στην κοινωνία και στα συνδικάτα, λόγω της οικονομικής καταστροφής που έχει συντελεστεί, έχουν τελειώσει: οι πελατειακές σχέσεις, οι εξυπηρετήσεις, οι συναινετικές διαδικασίες μεταξύ συνδικάτων και εργοδοσίας, ο επαγγελματικός συνδικαλισμός, οι ίδιες οι εργατικές κατακτήσεις.

Αντιθέτως, οι πλατείες και οι λαϊκές συνελεύσεις, το 2011-12, τα δίκτυα της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, οι νέοι συνεταιρισμοί, τα εναλλακτικά πολιτιστικά δρώμενα, μια νέα γενιά συνδικαλιστών/-τριών που έχει ζυμωθεί σε αντίξοες συνθήκες, οι κινήσεις ανέργων, τα πειράματα εργατικής αυτοδιαχείρισης (π.χ. ΒΙΟΜΕ, ΕΡΤ, «Η Εφημερίδα των Συντακτών», Οι Εκδόσεις των Συναδέλφων κ.ά.) δείχνουν μια τάση που αναζητά το νέο και αρνείται το παλιό.

Την ίδια στιγμή, όμως, προκύπτουν μια σειρά ερωτημάτων: Θα σταθεροποιηθούν αυτές οι τάσεις; Θα ενισχυθούν; Θα καταφέρουν να ηγεμονεύσουν; Υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί να εκπροσωπηθεί ο λαϊκός παράγοντας; Ποια η σχέση του με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, η οποία αυτοαναγορεύεται αριστερή; Η εν λόγω σχέση θα είναι εναλλακτική, συμπληρωματική ή ανταγωνιστική;

Σε ό,τι αφορά τη δράση της εργατικής τάξης και των συνδικάτων προκύπτει το εξής ερώτημα: Γιατί, ύστερα από τρία Μνημόνια, δεν έχουμε ακόμη κινητοποιήσεις ή κοινωνικές δράσεις μαζικής έκτασης; Γιατί έχουμε ακόμη ύφεση της συλλογικής διαμαρτυρίας;

Διότι, κατά πώς φαίνεται, και πέρα από τη νομοθετική απαγόρευση, ουσιαστικά, των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας (ΣΣΕ), εξακολουθούν να υπάρχουν και οι άλλοι παράγοντες της μη κινητοποίησης, οι οποίοι σε γενικές γραμμές είναι η ήττα που έχει δεχτεί το κίνημα μετά την πρώτη τριετή φάση ανόδου των απεργιακών αγώνων (2010-12), η κόπωση, φυσική και οικονομική, των κινητοποιούμενων, ότι δεν υπάρχουν απτά αποτελέσματα από τις συλλογικές δράσεις, η απογοήτευση και η απόσυρση, το χαμηλό επίπεδο συνείδησης, η έλλειψη στόχων και ηγεσίας στο συνδικαλιστικό επίπεδο, οι ανταγωνισμοί, καθώς επίσης η μείωση των προσδοκιών.

Εδώ, όμως, είναι αναγκαίο να επισημάνουμε πως ενώ οι απεργίες συνιστούν ένα βασικό στοιχείο της ταξικής πάλης, εν τούτοις όλοι οι ταξικοί αγώνες δεν σημαίνουν, κατ’ ανάγκη, και απεργίες. Ενδιάμεσα, μπορεί να υπάρξει αναμονή, συζητήσεις (με όλα τα διαθέσιμα μέσα), διαπραγματεύσεις, προώθηση αιτημάτων με κάθε τρόπο, εξάσκηση πιέσεων μέσω της νομοθετικής οδού, επεξεργασία θέσεων, ανάπτυξη νέων συμμαχιών, ανασύνταξη των δυνάμεων κ.λπ.

Σε ό,τι αφορά τη λογική της ανάθεσης, αφ’ ενός έχουμε ακόμη μια στάση αναμονής προς την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, αφ’ ετέρου μια στάση ανάθεσης, η οποία περιμένει από την κυβέρνηση να λύσει τα κοινωνικά προβλήματα χωρίς η κοινωνία να διεκδικεί και να συμμετέχει. Η εν λόγω κατάσταση εντείνει την αδυναμία τόσο της κυβέρνησης όσο και του λαϊκού παράγοντα, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να πιέζεται μόνο από δεξιά της (ΔΝΤ, ευρωπαϊκοί θεσμοί, κεφάλαιο κ.λπ.).

Για να απεμπλακούμε από αυτή την κατάσταση χρειάζεται να δούμε ποιες είναι οι διαθέσιμες ευκαιρίες, ώστε να δώσουμε έμφαση σε αυτές και όχι στους περιορισμούς που θέτει η συγκυρία. Διότι η απειλή, ο φόβος και ο καταστροφισμός αφοπλίζουν το κοινωνικό κίνημα και το υποτάσσουν. «Αν αντισταθείς, χάθηκες», λένε οι κρατούντες και τα μίντια. «Αν δεν αντισταθείς, χάθηκες», λένε από την άλλη τα δρώντα υποκείμενα της Αριστεράς και η συνδικαλιστική Αριστερά. Και στις δύο περιπτώσεις, αυτό τελικά που φαίνεται είναι ότι «θα χάσεις». Με βάση την ψυχολογία το μόνο που μένει είναι η απειλή.

Αυτό το επικοινωνιακό σύμπλεγμα ονομάζεται «διπλός δεσμός». Σύμφωνα με τον ψυχίατρο-ψυχαναλυτή Ν. Σιδέρη (στο βιβλίο, Το κατά Διαβόλου Ευαγγέλιο), οι κρατούντες, χρησιμοποιώντας αυτό το δίπολο, καταφέρνουν να προκαλέσουν μια διανοητική εμπλοκή στην κοινωνία (αποδιοργάνωση της ικανότητας να σκέφτεσαι), όπου μαζί με τα βαριά αρνητικά συναισθήματα (απόγνωση, ανημπόρια, θλίψη, οργή, φόβος, αγωνία, αναμονή), εμπεδώνουν ένα «πένθιμο μούδιασμα» που αποδίδει το ειδοποιό ψυχολογικό στίγμα της παρούσας κρίσης. Κατά συνέπεια, η αποδόμηση του «διπλού δεσμού» είναι αναγκαίο να εστιαστεί στην άρση αυτής της απαγόρευσης να σκεφτόμαστε.

Για παράδειγμα, οι κρατούντες ισχυρίζονται ότι τα υφεσιακά μέτρα είναι μονόδρομος, άρα απαγορεύεται να σκεφτόμαστε περί του αντιθέτου. Θα το δεχτούμε αυτό χωρίς να το σκεφτούμε; Διότι, αν καταφέρουμε να άρουμε τη λογική τού «μη σκέφτεσαι», τότε υπάρχει αντικείμενο και κριτήριο επιλογής και από τη στιγμή που η σκέψη ξεμπλοκάρει, τότε όλα μπορούν να παιχτούν.

Λαμβάνοντας αυτά υπόψη, δεν χρειάζεται να τονίζουμε ούτε την απειλή ούτε τον φόβο, λόγω της υπεροπλίας του αντιπάλου, αλλά να αναζητήσουμε και να βρούμε τις διαθέσιμες ευκαιρίες, ώστε να δημιουργήσουμε ρωγμές, να δώσουμε στόχο και να εμπνεύσουμε αισιοδοξία ότι τα πράγματα μπορούν να πάνε και αλλιώς.

Ολες οι προαναφερθείσες αντιστάσεις και δικτυώσεις είναι η πολύτιμη κοινωνική βάση για να διαπραγματευτούν και να διεκδικήσουν από την κυβέρνηση, επειδή διαθέτουν την εμπειρία, τη γνώση και την τεχνογνωσία, ώστε να αλλάξουν τα πράγματα και να χτυπηθεί η λογική της ανάθεσης. Με την προϋπόθεση, βέβαια, να αρχίσουν να διατυπώνονται τα αιτήματα και να ενεργοποιείται η κοινωνία στο σύνολό της.

Στη βάση αυτή, να δούμε πού υπάρχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα, να ανοιχτεί η συζήτηση και να λειτουργήσουν ως παράδειγμα με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα. Διότι, το «όχι» μπορεί να ηττήθηκε, αλλά δεν χάθηκε επειδή συνεχίζει να αποτελεί τη συμπυκνωμένη αγανάκτηση και το μίσος που βγαίνει από τα πέντε χρόνια Μνημονίων.

* μέλος του Δ.Σ. του Σωματείου Εργαζομένων του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ

ΠΗΓΗ ΕΦΣΥΝ

Συνέντευξη – Μίκαελ Λεβί: Η Ελλάδα δεν είναι προς πώληση | O αγώνας που ξεκίνησε έχει πολύ δρόμο ακόμα από το τέλος του | Δεν είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι ο Τσίπρας είχε πράγματι εναλλακτική

Ποιος είναι ο Μίκαελ Λεβί: 

Κοινωνιολόγος και επίτιμος διευθυντής στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS). Δίδαξε για πολλά χρόνια στην EHESS (Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales). Συμμετέχει στην Αριστερά μέσα από το ΝΡΑ (Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα). Έχει εργαστεί στα Νέα Κινήματα και είναι από τα ιδρυτικά στελέχη του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ, λόγω και των ενεργών σχέσεών του με την Αριστερά της Λατινικής Αμερικής. Είναι, επίσης, ιδρυτικό μέλος του Οικοσοσιαλιστικού Διεθνούς Δικτύου (www.ecosocialistnetwork.org). Μεταξύ των έργων του που κυκλοφορούν στη χώρα μας είναι τα: Ο Λούκατς και ο Σταλινισμός (Έρασμος), Εξέγερση και Μελαγχολία (Εναλλακτικές Εκδόσεις), Το Διαρκές 1917 (ΚΨΜ) κ.ά.

-------------------------------------------------

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στην Ιωάννα Κλεφτόγιαννη στο ΔΡΟΜΟ [ΕΔΩ] 21.07.2015

«Ο κ. Σόιμπλε θεωρεί ότι μπορεί να αγοράσει την ελληνική κυβέρνηση και τον ελληνικό λαό με 50 δισ., επιβάλλοντάς σας τη θεσμοθέτηση φορέα για την αποκρατικοποίηση κι εκποίηση της δημόσιας ελληνικής περιουσίας. Πολύ λανθασμένος υπολογισμός! Η Ελλάδα δεν είναι προς πώληση», επισημαίνει στη συνέντευξη που παραχώρησε στον Δρόμο ο κοινωνιολόγος Μίκαελ Λεβί. Αναφερόμενος στο χρέος σημειώνει ότι «δεν χρειάζεται απλώς κούρεμα, αλλά αποκεφαλισμό. Θα έπρεπε να υπάρχει μια δημοκρατική γκιλοτίνα για τα παράνομα χρέη». Αναφερόμενος στο πώς ο γαλλικός λαός στέκεται απέναντι σε όσα συμβαίνουν με επίκεντρο την Ελλάδα, τονίζει πως «γνωρίζει ότι η μοίρα της ελληνικής αριστερής κυβέρνησης θα είναι αποφασιστική και για την ίδια την Γαλλία», ενώ επισημαίνει ότι «ο αγώνας που ξεκίνησε έχει πολύ δρόμο ακόμα από το τέλος του».

Kαταρχάς, θα ήθελα, κ. Λεβί, ένα σχόλιο για το ηχηρό 61,3% «όχι» στο δημοψήφισμα, παρ’ όλες τις κλειστές τράπεζες, το κρεσέντο των εκβιασμών από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και την προπαγάνδα των Μedia. Γιατί ο ελληνικός λαός επέλεξε να ψηφίσει «όχι»;

Το ελληνικό «όχι» είναι ένα ιστορικό γεγονός, τόσο για την Ελλάδα όσο και για την ίδια την Ευρώπη. Για πρώτη φορά ένας ευρωπαϊκός λαός είπε «όχι» -το μεγάλο «όχι» που γιορτάζεται στο ποίημα του Καβάφη- στη δολοφονική λιτότητα και στους αποικιακούς κανόνες μιας καταστρόικα. Δεν είναι καθόλου δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί 61,3% απέρριψε την καταστροφική νεοφιλελεύθερη ανοησία. Αυτό που πρέπει να εξηγηθεί είναι γιατί οι υπόλοιποι ευρωπαϊκοί λαοί δεν έχουν κάνει το ίδιο πράγμα ακόμα…

Αυτό το «όχι», μολονότι ένα ιστορικό γεγονός, για ποιον ακριβώς αποτελεί εντέλει νίκη; Διότι έχουμε μπερδευτεί. Με την υπογραφή του 3ου Μνημονίου το «όχι», έγινε «ναι». Εντούτοις, τόσο ο Αλέξης Τσίπρας όσο και γνωστοί διανοητές, όπως ο Ετιέν Μπαλιμπάρ, ισχυρίζονται ότι το «όχι» αποτελεί ελπίδα για όλη την Ευρώπη. Ως τι; Ως παρακαταθήκη;

Απολύτως! Είναι μια ανέλπιστη ενθάρρυνση για τους λαούς της Ισπανίας, της Ιρλανδίας και της Ιταλίας, προκειμένου να ακολουθήσουν το ελληνικό παράδειγμα και να ανοίξουν το δρόμο και σε μια άλλη Ευρώπη, χειραφετημένη από την ωμή δικτατορία του οικονομικού Κεφαλαίου και των Ευρωπαίων καρχαριών. Η νίκη του «όχι», είναι πάνω απ’ όλα νίκη της Δημοκρατίας και της ελεύθερης βούλησης του λαού. Μπορούμε να ελπίζουμε ότι αυτό θα δημιουργήσει τις συνθήκες για την απομείωση ενός μέρους του παράνομου και επαχθούς χρέους. Αλλά ο αγώνας που ξεκίνησε έχει πολύ δρόμο ακόμα από το τέλος του.

Βλέπετε ότι οδεύουμε σε κούρεμα του χρέους, την αναγκαιότητα του οποίου παραδέχτηκε ακόμη και το ΔΝΤ; Δεν είναι τυχαίο ότι στη δευτερολογία του στο Ευρωκοινοβούλιο ο Αλέξης Τσίπρας υπενθύμισε τη γενναιοδωρία των ευρωπαϊκών κρατών κουρεύοντας το 1953 κατά 60% το γερμανικό χρέος. 

Το επαχθές ελληνικό χρέος δεν χρειάζεται απλώς κούρεμα αλλά αποκεφαλισμό. Θα έπρεπε να υπάρχει μια δημοκρατική γκιλοτίνα για τα παράνομα χρέη. Aλλά ακόμη και η καταστολή της γερμανικής ηγεμονίας θα ήταν μια καλή αρχή.

Μέχρι κυριολεκτικά… χτες και το 17ωρο Eurogroup που κατέληξε στην επώδυνη για την Ελλάδα συμφωνία, ζούσαμε την τρομοκρατία του GRexit. Μάλιστα, ο Β. Σόιμπλε άφησε να διαρρεύσει συγκεκριμένη πρότασή του για 5χρονο GRexit. Eπρόκειτο για υπαρκτό σχέδιο ή για έναν ύστατο εκβιασμό της ελληνικής κυβέρνησης;

Το ευρωπαϊκό καπιταλιστικό κατεστημένο είναι διχασμένο. Κάποιοι επιθυμούν να αποκλείσουν την Ελλάδα από την Ευρωζώνη, κάποιοι άλλοι διστάζουν φοβούμενοι τις συνέπειες. Ωστόσο, όλοι ανεξαιρέτως θα ήθελαν να εξευτελίσουν τον Τσίπρα και να τον αντικαταστήσουν το συντομότερο από μια κυβέρνηση μαριονετών στις υπηρεσίες του κατεστημένου. Kάποιοι Σοσιαλδημοκράτες εναντιώθηκαν σε ένα GRexit, από το φόβο ότι θα είναι οι επόμενοι. Υπάρχουν κι εκείνοι, όπως το γερμανικό SPD του Σ. Γκάμπριελ που δεν σταματάνε να καταγγέλλουν και να διασύρουν την ελληνική «κομμουνιστική» κυβέρνηση.

Ποιες ήταν οι εναλλακτικές που είχε ο Αλέξης Τσίπρας; Ήδη το μνημόνιο που ο ίδιος εισηγήθηκε και υπερψηφίστηκε από μερίδα του ΣΥΡΙΖΑ και σύσσωμες τις μνημονιακές πολιτικές δυνάμεις του «ναι» στο ελληνικό Κοινοβούλιο πριν από το Eurogroup, έκαναν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ να διαφοροποιηθούν, καταψηφίζοντάς το. Υπήρχε άλλη διέξοδος;

Κατανοώ απόλυτα τις αντιδράσεις των συντρόφων από την Αριστερή Πλατφόρμα του ΣΥΡΙΖΑ ενάντια στον ωμό συμβιβασμό. Από την άλλη, δεν είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι ο Τσίπρας είχε πράγματι εναλλακτική, αν η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει στην Ευρωζώνη, κάτι που απ’ ό,τι αντιλαμβάνομαι, είναι επιθυμία της πλειοψηφίας των Ελλήνων.

Το παλαιότερο σχέδιο των Ευρωπαίων για την εκποίηση της δημόσιας γης μέσω ΤΑΙΠΕΔ και τη συγκέντρωση των κερδών ως εγγύηση, σε φορέα με έδρα το Λουξεμβούργο είναι μέρος της αντιλαϊκης συμφωνίας που έφερε ο Τσίπρας μαζί του στη χώρα. Η μοναδική διαφοροποίηση είναι ότι το Ταμείο των 50 δισ. για τις αποκρατικοποιήσεις και την Εκποίηση Δημόσιας Περιουσίας θα έχει έδρα την Ελλάδα! Ήταν κι αυτό επίσης κάτι που δεν μπορούσε να αποτρέψει;

O κ. Σόιμπλε ως ένας αυθεντικός υπέρμαχος της νεοφιλελεύθερης Ορθοδοξίας πιστεύει, ειλικρινώς, ότι τα πάντα στον κόσμο μας έχουν μια τιμή: η αξιοπρέπεια, η δημοκρατία, η λαϊκή αυτοκυριαρχία. Όλα πρέπει να βγουν στις αγορές και να πωληθούν ή να αγοραστούν στην πρέπουσα τιμή. Θεωρεί ότι μπορεί να αγοράσει την ελληνική κυβέρνηση και τον ελληνικό λαό με 50 δισ., επιβάλλοντάς σας τη θεσμοθέτηση φορέα αποκρατικοποίησης και εκποίησης της δημόσιας ελληνικής περιουσίας. Λανθασμένος υπολογισμός! Η Ελλάδα δεν είναι προς πώληση. Ευτυχώς, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις απέρριψαν τη διαβόητη προσπάθεια να δωροδοκήσουν την αποβολή της Ελλάδας από την Ευρωζώνη.

Zείτε και εργάζεστε στη Γαλλία. Πώς αντιμετωπίζει ο γαλλικός λαός το ελληνικό πρόβλημα; Σε σχετική έρευνα προέκυψε ότι το 58% των Γάλλων υπερασπίστηκε τον Έλληνα πρωθυπουργό στις εκβιαστικές διαπραγματεύσεις που είχε με τους θεσμούς.

Οι Γάλλοι συμπάσχουν με τους Έλληνες και κατανοούν τι περνάτε. Το ίδιο ισχύει για τα γαλλικά συνδικάτα , το Αριστερό Μέτωπο και ακόμη τη διαφωνούσα μειοψηφία του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Ο γαλλικός λαός γνωρίζει ότι η μοίρα της ελληνικής αριστερής κυβέρνησης θα είναι αποφασιστική και για την ίδια την Γαλλία. Δεν υπάρχουν αριστερές κυβερνήσεις στην Ευρώπη, μόνο αριστερόστροφες ή ακραία κεντρώες, όπως του Ολάντ και του Ρέντσι. Αυτό που απομένει είναι οι ριζοσπαστικά αριστεροί συνασπισμοί, όπως οι Die Linke στη Γερμανία και η Λίστα Τσίπρα L’altra Europa con Tsipras) στην Ιταλία, μαζί με τα νέα κινήματα κατά της λιτότητας, όπως οι Podemos. Aποτελούν και τη μοναδική ελπίδα για την Ευρώπη.