Γιώργος Μπάλιας "Η κυ­βέρ­νη­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και η προ­στα­σία του πε­ρι­βάλ­λο­ντος"

Του Γιώρ­γου Μπά­λια*

Εί­ναι κοι­νός τό­πος ό­τι η προ­στα­σία του πε­ρι­βάλ­λο­ντος α­πο­τε­λεί έ­να α­πό τα βα­σι­κά α­ξια­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά, που προσ­διο­ρί­ζουν τη φυ­σιο­γνω­μία ε­νός α­ρι­στε­ρού κόμ­μα­τος. Όπως, μά­λι­στα, ε­πι­ση­μαί­νει ο Πωλ Μέϊσον (The Guardian, 21.12.2015), η σύγ­χρο­νη ρι­ζο­σπα­στι­κή α­ρι­στε­ρά δια­φο­ρο­ποιεί­ται α­πό τις άλ­λες πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις στο στρα­τη­γι­κό στό­χο, που δεν εί­ναι άλ­λος α­πό την πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κή προ­στα­σία (ό­πως στο πα­ρελ­θόν ή­ταν ο κε­ντρι­κός σχε­δια­σμός). Πράγ­μα­τι, αν α­να­τρέ­ξει κα­νείς στα σχε­τι­κά κεί­με­να του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, θα δια­πι­στώ­σει α­βία­στα ό­τι α­ντα­να­κλά­ται σε αυ­τά η πα­ρα­πά­νω ο­πτι­κή.

Ενώ έ­τσι έ­χουν τα πράγ­μα­τα σε σχέ­ση με το κόμ­μα, δεν συμ­βαί­νει το ί­διο με την κυ­βέρ­νη­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Ένας πε­ρί­που χρό­νος α­πό την α­νά­λη­ψη της ε­ξου­σίας εί­ναι αρ­κε­τός για να προ­βού­με σε έ­να πρώ­το α­πο­λο­γι­σμό. Ο α­πο­λο­γι­σμός λοι­πόν -για να χρη­σι­μο­ποιή­σου­με μια πα­λαιά έκ­φρα­ση- δεν εί­ναι συ­νο­λι­κά θε­τι­κός, θα γί­νει δε συ­νο­λι­κά αρ­νη­τι­κός αν συ­νε­χί­σει την ί­δια πο­ρεία. Όπως εί­ναι κα­τα­νο­η­τό, δεν εί­ναι δυ­να­τόν στο πλαί­σιο αυ­τού του άρ­θρου να γί­νει α­να­λυ­τι­κή α­να­φο­ρά στα πε­πραγ­μέ­να της κυ­βέρ­νη­σης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ σχε­τι­κά με το πε­ρι­βάλ­λον και την προ­στα­σία του. Θα πε­ριο­ρι­στού­με, λοι­πόν, σε με­ρι­κές λί­γο-πο­λύ εμ­βλη­μα­τι­κές πε­ρι­πτώ­σεις, που δί­νουν το στίγ­μα της εν λό­γω πο­λι­τι­κής και δι­καιο­λο­γούν το προ­α­ναγ­γε­λό­με­νο συ­μπέ­ρα­σμα.

Κλι­μα­τι­κή αλ­λα­γή

Η κλι­μα­τι­κή αλ­λα­γή δεν εί­ναι α­πλώς έ­να α­πό τα με­γα­λύ­τε­ρα προ­βλή­μα­τα που α­ντι­με­τω­πί­ζουν σή­με­ρα λα­οί και κυ­βερ­νή­σεις. Εξ αι­τίας του πλα­νη­τι­κού χα­ρα­κτή­ρα των αι­τίων και των ε­πι­πτώ­σεών της, συ­νι­στά ταυ­τό­χρο­να και μια πρό­κλη­ση για την αλ­λα­γή της πο­λι­τι­κής, οι­κο­νο­μι­κής και κοι­νω­νι­κής τά­ξης στον πλα­νή­τη. Η Συμ­φω­νία για το κλί­μα που ψη­φί­στη­κε στο Πα­ρί­σι τον Δε­κέμ­βριο 2015 α­πο­τε­λεί έ­να μεί­ζον γε­γο­νός και μπο­ρεί να α­πο­τε­λέ­σει την α­φε­τη­ρία γι’ αυ­τή την αλ­λα­γή. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ με κεί­με­νο που υιο­θέ­τη­σε η Πο­λι­τι­κή Γραμ­μα­τεία (Νοέμ­βριος 2015) α­νέ­δει­ξε τη σπου­δαιό­τη­τα του ζη­τή­μα­τος και α­να­λυ­τι­κά προσ­διό­ρι­σε τους συ­γκε­κρι­μέ­νους στό­χους για μια νέα οι­κο­νο­μία χα­μη­λού άν­θρα­κα. Να ση­μειω­θεί ό­τι ή­ταν το μό­νο κόμ­μα στην Ελλά­δα που δη­μο­σίευ­σε έ­να ε­κτε­νές και πε­ριε­κτι­κό κεί­με­νο ε­νό­ψει της Διά­σκε­ψης του Πα­ρι­σιού.

Από την πλευ­ρά της η κυ­βέρ­νη­ση ε­πέ­δει­ξε α­σύγ­γνω­στη α­δρά­νεια στο συ­γκε­κρι­μέ­νο γε­γο­νός. Ει­δι­κό­τε­ρα, το κα­θ’ ύ­λην αρ­μό­διο Υπουρ­γείο Πε­ρι­βάλ­λο­ντος ού­τε α­πλή α­να­κοί­νω­ση για το θέ­μα δεν ε­ξέ­δω­σε. Αν μά­λι­στα α­να­τρέ­ξει κα­νείς στην ι­στο­σε­λί­δα του Υπουρ­γείου, θα δια­πι­στώ­σει ό­τι σχε­δόν τα πά­ντα, σχε­τι­κά με την α­ντι­με­τώ­πι­ση της κλι­μα­τι­κής αλ­λα­γής, στα­μα­τούν πε­ρί­που στο 2010! Έτσι, σύμ­φω­να με το Υπουρ­γείο δεν υ­πήρ­ξε Διά­σκε­ψη στο Πα­ρί­σι, ού­τε έ­χουν δια­τυ­πω­θεί με­τά το 2010 προ­τά­σεις α­πό την ΕΕ ή α­πό άλ­λα κρά­τη μέ­λη για την α­ντι­με­τώ­πι­ση της κλι­μα­τι­κής αλ­λα­γής (που ό­ντως υ­πάρ­χουν και μά­λι­στα εί­ναι αρ­κε­τές και ε­ξαι­ρε­τι­κά εν­δια­φέ­ρου­σες). Σχε­τι­κά με την εν λό­γω α­ντι­με­τώ­πι­ση, το Υπουρ­γείο πε­ριο­ρί­ζε­ται στην ε­θνι­κή στρα­τη­γι­κή για τη μείω­ση των εκ­πο­μπών α­ε­ρίων θερ­μο­κη­πίου, η ο­ποία ό­μως α­φο­ρά στην πε­ρίο­δο 2000-2010! Ανα­φο­ρι­κά με τη στρα­τη­γι­κή προ­σαρ­μο­γής, η πρό­τα­ση που κα­τέ­θε­σε το Υπουρ­γείο δεν εί­ναι ου­σια­στι­κά τί­πο­τε άλ­λο, πα­ρά η κα­τα­τε­θεί­σα -ή­δη α­πό το 2007- πρό­τα­ση α­πό την Τρά­πε­ζα της Ελλά­δος.

Η α­δρά­νεια, ό­μως, της κυ­βέρ­νη­σης δεν πε­ριο­ρί­ζε­ται μό­νο σε αυ­τά που α­να­φέρ­θη­καν. Σε α­ντί­θε­ση με πολ­λά άλ­λα κρά­τη μέ­λη, δεν υιο­θέ­τη­σε δε­σμευ­τι­κούς στό­χους για την α­νά­πτυ­ξη των Α­ΠΕ και την προο­δευ­τι­κή α­πο­μείω­ση της χρή­σης ο­ρυ­κτών καυ­σί­μων. Πολ­λά κρά­τη μέ­λη της ΕΕ (Γαλ­λία, Γερ­μα­νία, Βέλ­γιο, Ολλαν­δία, Ιτα­λία κλπ) ή­δη α­πό το 2013-2014 υιο­θέ­τη­σαν «ε­θνι­κές στρα­τη­γι­κές χα­μη­λού άν­θρα­κα» για την πε­ρίο­δο 2015-2028 με κεί­με­να που εί­ναι νο­μι­κά δε­σμευ­τι­κά. Αντί­θε­τα, στην Ελλά­δα η μό­νη νο­μι­κά δε­σμευ­τι­κή πρό­τα­ση εί­ναι η δη­μιουρ­γία νέων μο­νά­δων πα­ρα­γω­γής η­λεκ­τρι­κής ε­νέρ­γειας με καύ­ση λι­γνί­τη. Όσο για τις Α­ΠΕ, η α­νά­πτυ­ξή τους γί­νε­ται ά­ναρ­χα, χω­ρίς σχέ­διο, σε πολ­λές δε πε­ρι­πτώ­σεις κα­θ’ υ­περ­βο­λή, με μο­να­δι­κό σκο­πό το κέρ­δος (οι λε­γό­με­νες ΒΑ­ΠΕ που συ­να­ντούν -δι­καίως- τη σφο­δρή α­ντί­δρα­ση των το­πι­κών κοι­νω­νιών).

Η έλ­λει­ψη δε­σμευ­τι­κών στό­χων για την α­νά­πτυ­ξη Α­ΠΕ α­να­πλη­ρώ­νε­ται α­πό μια α­κα­τα­νό­η­τη εμ­μο­νή στην πο­λι­τι­κή των α­γω­γών με­τα­φο­ράς φυ­σι­κού α­ε­ρίου και πε­τρε­λαίου. Πα­ρα­τη­ρού­με ό­τι το Υπουρ­γείο (τό­σο υ­πό την προ­η­γού­με­νη ό­σο και υ­πό τη ση­με­ρι­νή πο­λι­τι­κή η­γε­σία) προ­κρί­νει την πο­λι­τι­κή της α­νά­δει­ξης της χώ­ρας ως ε­νερ­γεια­κού κόμ­βου με την α­νά­πτυ­ξη των α­γω­γών. Αυ­τό, ό­μως, κά­θε άλ­λο πα­ρά συμ­βάλ­λει στην α­ντι­με­τώ­πι­ση της κλι­μα­τι­κής αλ­λα­γής, α­πε­να­ντίας την ε­πι­δει­νώ­νει. Άλλω­στε, αυ­τός εί­ναι και ο λό­γος που ο πρό­ε­δρος Ομπά­μα ε­γκα­τέ­λει­ψε αυ­τή την πο­λι­τι­κή και αρ­νή­θη­κε -πρό­σφα­τα- την ε­γκα­τά­στα­ση στο έ­δα­φος των Η­ΠΑ α­γω­γού με­τα­φο­ράς πε­τρε­λαίου (βλ. την πρό­σφα­τη α­πα­γό­ρευ­ση του α­γω­γού Keystone).

Η δια­χεί­ρι­ση των α­πο­βλή­τω­ν

Ένα α­πό τα ση­μα­ντι­κό­τε­ρα πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κά προ­βλή­μα­τα διε­θνώς και το ση­μα­ντι­κό­τε­ρο, ί­σως, στη χώ­ρα μας εί­ναι η δια­χεί­ρι­ση των α­πο­βλή­των. Αξί­ζει, κα­τ’ αρ­χάς, να ση­μειω­θεί ό­τι η δια­χεί­ρι­ση των α­πο­βλή­των α­πο­τέ­λε­σε έ­ναν α­πό τους βα­σι­κό­τε­ρους το­μείς πο­λι­τι­κής που ε­πι­κε­ντρώ­θη­κε ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, τό­σο στο ε­πί­πε­δο των τε­λευ­ταίων πε­ρι­φε­ρεια­κών ε­κλο­γών, ό­σο και σ’ αυ­τό των ε­θνι­κών. Η πο­λι­τι­κή πρό­τα­σή του, έ­τσι ό­πως α­πο­τυ­πώ­θη­κε στο προ­ε­κλο­γι­κό του πρό­γραμ­μα και στις ει­δι­κό­τε­ρες ε­πε­ξερ­γα­σίες του τμή­μα­τος οι­κο­λο­γίας και πε­ρι­βάλ­λο­ντος, ή­ταν α­πλή και σα­φής: δη­μό­σιος χα­ρα­κτή­ρας της δια­χεί­ρι­σης των α­πο­βλή­των, η ο­ποία θα στη­ρί­ζε­ται στην ι­σχύου­σα νο­μο­θε­σία, με έμ­φα­ση στη δια­λο­γή στην πη­γή, στην α­να­κύ­κλω­ση και στην α­ξιο­ποίη­ση. Με άλ­λες λέ­ξεις, η πρό­τα­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ α­πο­τε­λεί το­μή σε σχέ­ση με την α­κο­λου­θού­με­νη πο­λι­τι­κή που στη­ρί­ζο­νταν στην ε­μπλο­κή των ι­διω­τι­κών ε­ται­ριών, μέ­σω των πε­ρί­φη­μων ΣΔΙΤ και στην ε­πι­λο­γή για δια­χεί­ρι­ση των σύμ­μει­κτων α­πο­βλή­των.

Για να γί­νει α­ντι­λη­πτό, η δια­χεί­ρι­ση των σύμ­μει­κτων α­πο­βλή­των εί­ναι ε­πω­φε­λής μό­νο για τις ε­μπλε­κό­με­νες ε­ται­ρίες, κα­θώς τα κέρ­δη τους εί­ναι ά­με­σα συ­νυ­φα­σμέ­να με τις ει­σερ­χό­με­νες πο­σό­τη­τες των εν λό­γω α­πο­βλή­των (ό­σο πε­ρισ­σό­τε­ρες τό­σο με­γα­λύ­τε­ρα κέρ­δη). Ενώ αυ­τό εί­ναι κα­λό για τις ε­ται­ρίες, εί­ναι κα­κό για το πε­ρι­βάλ­λον και τη δη­μό­σια υ­γεία. Επι­πλέ­ον, εί­ναι και πα­ρά­νο­μο, διό­τι η ι­σχύου­σα νο­μο­θε­σία α­παι­τεί ιε­ράρ­χη­ση στη δια­χεί­ρι­ση των α­πο­βλή­των, που ξε­κι­νά με τη μείω­ση των πα­ρα­γό­με­νων πο­σο­τή­των και συ­νε­χί­ζε­ται με την ε­πα­να­χρη­σι­μο­ποίη­ση, την α­να­κύ­κλω­ση, την ε­νερ­γεια­κή α­ξιο­ποίη­ση και την τε­λι­κή διά­θε­ση. Ο σε­βα­σμός, λοι­πόν, στη νο­μο­θε­σία δεν συμ­φέ­ρει τις ε­ται­ρίες, για­τί εάν τη­ρη­θεί η ιε­ράρ­χη­ση δεν υ­πάρ­χει έ­δα­φος για δια­χεί­ρι­ση σύμ­μει­κτων α­πο­βλή­των, δη­λα­δή για προ­σπο­ρι­σμό υ­περ­κερ­δών. Να ση­μειω­θεί ό­τι -πράγ­μα που α­να­γνω­ρί­ζει και η Ευ­ρω­παϊκή Επι­τρο­πή- με τη δια­χεί­ρι­ση των α­πο­βλή­των α­σχο­λού­νται οι πιο πα­ρα­βα­τι­κές με­ρί­δες του κε­φα­λαίου, α­κρι­βώς ε­πει­δή τα κέρ­δη εί­ναι τε­ρά­στια και συν­δέ­ο­νται κα­τά κα­νό­να με την πα­ρα­βία­ση της νο­μο­θε­σίας.

Ενώ αυ­τά εί­ναι τα δε­δο­μέ­να και αυ­τή η θέ­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ό­πως πε­ρι­γρά­φη­κε πα­ρα­πά­νω, η κυ­βερ­νη­τι­κή πο­λι­τι­κή φαί­νε­ται ό­τι κι­νεί­ται στον α­ντί­πο­δα. Συ­γκε­κρι­μέ­να, η πρώ­τη συμ­φω­νία για ΣΔΙΤ στον το­μέα της δια­χεί­ρι­σης των α­πο­βλή­των υ­πο­γρά­φη­κε πριν α­πό με­ρι­κούς μή­νες (α­φο­ρά στη δια­χεί­ρι­ση των α­πο­βλή­των της Πε­ρι­φέ­ρειας Δυ­τι­κής Μα­κε­δο­νίας), χω­ρίς η κυ­βέρ­νη­ση να προ­βά­λει την πα­ρα­μι­κρή α­ντί­δρα­ση, πα­ρά το ό­τι εί­χε υ­πο­χρέω­ση να το πρά­ξει, κα­θό­σον η εν λό­γω συμ­φω­νία δεν τη­ρεί τις προϋπο­θέ­σεις της κεί­με­νης νο­μο­θε­σίας. Πε­ραι­τέ­ρω, πριν α­πό λί­γες η­μέ­ρες στις 30 Δε­κεμ­βρίου, στην πρώ­τη συ­νε­δρία­ση της Διυ­πουρ­γι­κής Επι­τρο­πής Συ­ντο­νι­σμού Με­γά­λων Έργων Υπο­δο­μής για το Έργο Δια­χεί­ρι­σης Απορ­ριμ­μά­των της Πε­ρι­φέ­ρειας Πε­λο­πον­νή­σου «α­πο­φα­σί­στη­κε να συ­νε­χι­στεί η τρι­με­ρής δια­πραγ­μά­τευ­ση με­τα­ξύ της κυ­βέρ­νη­σης του προ­σω­ρι­νού α­να­δό­χου του έρ­γου και των ε­μπλε­κο­μέ­νων τρα­πε­ζών στη βά­ση των τεσ­σά­ρων ό­ρων που συ­ζη­τή­θη­καν α­πό την Επι­τρο­πή. Οι ό­ροι αυ­τοί εί­ναι να χω­ρο­θε­τη­θούν 2 ε­πί πλέ­ον μο­νά­δες, να μειω­θεί η συ­νο­λι­κή δυ­να­μι­κό­τη­τα των μο­νά­δων, να μειω­θεί η διάρ­κεια της Σύμ­βα­σης και να μειω­θεί η τι­μή (gate fee).»

Αυ­τό, λοι­πόν, που α­πο­φα­σί­στη­κε δεν εί­ναι τί­πο­τε άλ­λο πα­ρά η συ­νέ­χι­ση της ί­διας πο­λι­τι­κής (δια­χεί­ρι­ση συμ­μεί­κτων α­πο­βλή­των με σχε­δόν α­πο­κλει­στι­κό βά­ρος στην κα­τα­σκευή ΧΥ­ΤΑ), α­να­τρέ­πο­ντας έ­τσι την ε­πι­βαλ­λό­με­νη α­πό τη νο­μο­θε­σία ιε­ράρ­χη­ση, στην ο­ποία η τε­λι­κή διά­θε­ση σε ΧΥ­ΤΑ εί­ναι το τε­λευ­ταίο στά­διο της ιε­ραρ­χη­μέ­νης δια­χεί­ρι­σης και ό­χι το πρώ­το. Να ση­μειω­θεί ό­τι η κυ­βέρ­νη­ση προ­σα­να­το­λί­ζε­ται να κι­νη­θεί, ε­πί­σης, προς την ί­δια κα­τεύ­θυν­ση (δη­λα­δή στην ε­πι­λο­γή ΣΔΙΤ και δια­χεί­ρι­ση συμ­μεί­κτων α­πο­βλή­των) στην Ηλεία, στην Ήπει­ρο και στις Σέρ­ρες.

Άξια μνείας εί­ναι η πε­ρί­πτω­ση της Αττι­κής. Θυ­μό­μα­στε ό­λοι τους α­γώ­νες του κι­νή­μα­τος στην Αττι­κή (Κε­ρα­τέα, Γραμ­μα­τι­κό, Φυ­λή) για την α­πο­τρο­πή του σχε­δια­ζό­με­νου προ­γράμ­μα­τος δια­χεί­ρι­σης των α­πο­βλή­των με τις κο­στο­βό­ρες φα­ραω­νι­κές ε­γκα­τα­στά­σεις κυ­ρίως στο Γραμ­μα­τι­κό και στη Φυ­λή. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στή­ρι­ξε τους α­γώ­νες, μά­λι­στα δε στις τε­λευ­ταίες πε­ρι­φε­ρεια­κές ε­κλο­γές το ζή­τη­μα αυ­τό α­πο­τέ­λε­σε το βα­σι­κό δια­κύ­βευ­μα της ε­κλο­γι­κής μά­χης. Ωστό­σο, η κυ­βέρ­νη­ση κι­νεί­ται προς την α­ντί­θε­τη κα­τεύ­θυν­ση. Αντί να ε­πα­να­προσ­διο­ρί­σει το ζή­τη­μα ως ό­φει­λε, τον πε­ρα­σμέ­νο Δε­κέμ­βριο προέ­βη δια του αρ­μο­δίου υ­πουρ­γού στην α­να­νέω­ση της έ­γκρι­σης των πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κών ό­ρων του ΧΥ­ΤΑ Γραμ­μα­τι­κού, τη στιγ­μή μά­λι­στα, που η Ευ­ρω­παϊκή Επι­τρο­πή ζη­τεί να της ε­πι­στρα­φούν τα χρή­μα­τα που διέ­θε­σε για την κα­τα­σκευή του ε­πι­κα­λού­με­νη πα­ρα­βιά­σεις της πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κής νο­μο­θε­σίας.

Το ζή­τη­μα των Γε­νε­τι­κά Τρο­πο­ποιη­μέ­νων Οργα­νι­σμών (ΓΤΟ)

Οι ΓΤΟ α­πο­τε­λούν την πλέ­ον α­ντι­προ­σω­πευ­τι­κή πε­ρί­πτω­ση νέ­ας τε­χνο­λο­γίας, η ο­ποία συ­μπυ­κνώ­νει ζη­τή­μα­τα προ­στα­σίας του πε­ρι­βάλ­λο­ντος, συ­γκέ­ντρω­σης τε­ρά­στιας (οι­κο­νο­μι­κής και πο­λι­τι­κής) ε­ξου­σίας λί­γων ε­ται­ριών βιο­τε­χνο­λο­γίας και δια­τρο­φι­κής κυ­ριαρ­χίας. Για το λό­γο αυ­τό, ε­δώ και δε­κα­ε­τίες, εί­ναι έ­να α­πό τα κε­ντρι­κά ζη­τή­μα­τα που α­πα­σχο­λούν το διε­θνές πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κό κί­νη­μα. Στην ΕΕ, πα­ρά τις αυ­στη­ρές ρυθ­μί­σεις, οι ΓΤΟ εί­ναι ση­μείο έ­ντο­νων α­ντι­πα­ρα­θέ­σεων με­τα­ξύ των κρα­τών με­λών α­πό τη μια πλευ­ρά και της Ευ­ρω­παϊκής Επι­τρο­πής α­πό την άλ­λη. Μπρο­στά στο α­διέ­ξο­δο που έ­χει δη­μιουρ­γη­θεί, η Επι­τρο­πή πρό­τει­νε την αλ­λα­γή του νο­μο­θε­τι­κού κα­θε­στώ­τος δί­νο­ντας στα κρά­τη μέ­λη αυ­ξη­μέ­νες ε­ξου­σίες.

Η νέα ο­δη­γία ψη­φί­στη­κε την ά­νοι­ξη του 2015, με την ευ­ρω­παϊκή α­ρι­στε­ρά και τους Πρά­σι­νους να την κα­τα­ψη­φί­ζουν στο Ευ­ρω­παϊκό κοι­νο­βού­λιο με το ε­πι­χεί­ρη­μα ό­τι ε­νι­σχύει τις θέ­σεις των ε­ται­ριών βιο­τε­χνο­λο­γίας. Αρκε­τά κρά­τη μέ­λη, με­τα­ξύ των ο­ποίων η Γερ­μα­νία, η Γαλ­λία και το Βέλ­γιο, έ­χουν αρ­χί­σει συ­ζη­τή­σεις για να μην με­τα­φερ­θεί η ο­δη­γία στα ε­θνι­κά δί­καια, εμ­μέ­νο­ντας στην ά­πο­ψη ό­τι τα προ­βλή­μα­τα θα ο­ξυν­θούν. Τον Οκτώ­βρη 2015 στο Ευ­ρω­παϊκό Κοι­νο­βού­λιο η Επι­τρο­πή Πε­ρι­βάλ­λο­ντος με συ­ντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία ζή­τη­σε α­πό την Επι­τρο­πή να α­πο­σύ­ρει την πρό­τα­ση τρο­πο­ποίη­σης του κα­νο­νι­σμού 1829/2003 για τα ΓΤ Τρό­φι­μα. Η εν λό­γω πρό­τα­ση εί­ναι πα­νο­μοιό­τυ­πη με τη νέα ο­δη­γία 2015/414. Εάν υ­πάρ­ξει α­πό­φα­ση για α­πό­συρ­ση της πρό­τα­σης τρο­πο­ποίη­σης του κα­νο­νι­σμού α­πό την ο­λο­μέ­λεια του ΕΚ σε λί­γες η­μέ­ρες (πράγ­μα ε­ξαι­ρε­τι­κά πι­θα­νό), θα α­να­κύ­ψει ζή­τη­μα με την εν λό­γω ο­δη­γία, κα­θό­σον οι αι­τή­σεις για έ­γκρι­ση γί­νο­νταν μέ­χρι τώ­ρα σω­ρευ­τι­κά και με τα δύο κα­θε­στώ­τα (ο­δη­γία και Κα­νο­νι­σμό).

Ενώ βρί­σκο­νται σε ε­ξέ­λι­ξη ό­λα τα πα­ρα­πά­νω, το ελ­λη­νι­κό υ­πουρ­γείο πε­ρι­βάλ­λο­ντος (πρώ­το αυ­τό σε ό­λη της ΕΕ) συ­νέ­τα­ξε νο­μο­σχέ­διο με το ο­ποίο εν­σω­μα­τώ­νει στο ε­θνι­κό δί­καιο τη νέα ο­δη­γία και το κα­τέ­θε­σε για δια­βού­λευ­ση. Η α­νά­λη­ψη αυ­τής της πρω­το­βου­λίας α­πό την πλευ­ρά της κυ­βέρ­νη­σης εί­ναι α­κα­τα­νό­η­τη, διό­τι, ό­πως ή­δη το­νί­στη­κε, πρό­κει­ται για μια ο­δη­γία για την ο­ποία έ­χουν δια­τυ­πω­θεί ε­πι­φυ­λά­ξεις ή και αρ­νή­σεις και μά­λι­στα ό­χι μό­νο α­πό την α­ρι­στε­ρά και τους πρά­σι­νους, αλ­λά α­πό ευ­ρύ­τε­ρες πο­λι­τι­κές και κοι­νω­νι­κές δυ­νά­μεις. Μία λύ­ση, λοι­πόν, υ­πάρ­χει: να α­πο­συρ­θεί α­μέ­σως το νο­μο­σχέ­διο και να συμ­με­τά­σχει η κυ­βέρ­νη­ση στις σχε­τι­κές συ­ζη­τή­σεις με τα άλ­λα κρά­τη μέ­λη και τα θε­σμι­κά όρ­γα­να της ΕΕ για μια δια­φο­ρε­τι­κή προ­σέγ­γι­ση του με­γά­λου αυ­τού ζη­τή­μα­τος.

Εί­ναι γνω­στό ό­χι μό­νο στην Ελλά­δα, αλ­λά και διε­θνώς ό­τι οι ε­ξο­ρύ­ξεις στις Σκου­ριές συ­νι­στούν έ­να α­πό τα με­γα­λύ­τε­ρα πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κά ε­γκλή­μα­τα που συ­ντε­λού­νται αυ­τή τη στιγ­μή στην Ευ­ρώ­πη και ό­χι μό­νο. Γι’ αυ­τό το λό­γο που­θε­νά αλ­λού στην Ευ­ρώ­πη δεν έ­χει α­δειο­δο­τη­θεί έρ­γο τέ­τοιων δια­στά­σεων, πα­ρά τις κα­τά και­ρούς προ­σπά­θειες των με­γα­λύ­τε­ρων πα­γκο­σμίως ε­ται­ριών.

Για τις Σκου­ριές Χαλ­κι­δι­κής

Γύ­ρω α­πό αυ­τή την υ­πό­θε­ση έ­χει α­να­πτυχ­θεί έ­να πο­λύ­μορ­φο κί­νη­μα πο­λι­τών με κύ­ριο χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό την ω­ρι­μό­τη­τά του και την άρ­θρω­ση υ­πεύ­θυ­νου πο­λι­τι­κού και ε­πι­στη­μο­νι­κού λό­γου α­πέ­να­ντι στη συ­ντε­λού­με­νη κα­τα­στρο­φή. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στή­ρι­ξε τους α­γώ­νες του κι­νή­μα­τος, υιο­θε­τώ­ντας, με­τα­ξύ των άλ­λων, ψή­φι­σμα στην ΚΕ, ο δε πρω­θυ­πουρ­γός συ­μπε­ριέ­λα­βε το ζή­τη­μα αυ­τό στις πρώ­τες προ­γραμ­μα­τι­κές δη­λώ­σεις.

Ενώ θα πε­ρί­με­νε κα­νείς να υ­λο­ποιη­θούν οι δε­σμεύ­σεις και ε­ξαγ­γε­λίες για την παύ­ση των ερ­γα­σιών στις Σκου­ριές, δυ­στυ­χώς συμ­βαί­νει το α­κρι­βώς α­ντί­θε­το. Η ε­ται­ρία συ­νε­χί­ζει το κα­τα­στρο­φι­κό της έρ­γο πα­ρά τις δια­πι­στώ­σεις σω­ρείας πα­ρα­βά­σεων α­πό τους ε­πι­θεω­ρη­τές πε­ρι­βάλ­λο­ντος διαρ­κώς α­πό τον Ια­νουά­ριο του 2015 μέ­χρι και σή­με­ρα. Μπρο­στά σ’ αυ­τή την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, το αρ­μό­διο υ­πουρ­γείο Πε­ρι­βάλ­λο­ντος (τό­σο υ­πό την προ­η­γού­με­νη ό­σο και υ­πό την τω­ρι­νή πο­λι­τι­κή η­γε­σία) α­σχο­λή­θη­κε και α­σχο­λεί­ται με δευ­τε­ρεύου­σας ση­μα­σίας θέ­μα­τα που α­φο­ρούν στην ε­φαρ­μο­γή των τε­χνι­κών με­λε­τών και δεν α­σχο­λή­θη­κε με αυ­τό που έ­πρε­πε, δη­λα­δή με την α­νά­κλη­ση της α­πό­φα­σης έ­γκρι­σης των πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κών ό­ρων, που α­πο­τε­λεί τη βά­ση της νο­μι­μο­ποίη­σης ό­λων των ερ­γα­σιών της ε­ται­ρίας.

Έτσι, διαρ­κού­ντος του 2015 εκ­δί­δο­νται διά­φο­ρες υ­πουρ­γι­κές α­πο­φά­σεις, πλην ό­μως δευ­τε­ρεύου­σας ση­μα­σίας που δεν θί­γουν τον πυ­ρή­να του προ­βλή­μα­τος, με α­πο­τέ­λε­σμα να ξε­τυ­λί­γε­ται έ­να γαϊτα­νά­κι χω­ρίς τε­λειω­μό: η πο­λι­τι­κή η­γε­σία του υ­πουρ­γείου δια­βε­βαιώ­νει ό­τι με τις εν λό­γω α­πο­φά­σεις προ­σπα­θεί να λύ­σει το πρό­βλη­μα, στη συ­νέ­χεια οι πα­ρα­πά­νω α­πο­φά­σεις ο­δη­γού­νται στο ΣτΕ το ο­ποίο με τη σει­ρά του τις α­να­πέ­μπει στο υ­πουρ­γείο και έ­τσι κλεί­νει ο έ­νας κύ­κλος για να α­νοί­ξει έ­νας άλ­λος με μο­να­δι­κή στα­θε­ρά τη μη ε­πί­λυ­ση του προ­βλή­μα­τος. Πρέ­πει ε­πι­τέ­λους να τε­θεί τέρ­μα σε αυ­τό το α­διέ­ξο­δο και να υ­λο­ποιη­θεί η πρό­τα­ση του κι­νή­μα­τος: Να α­να­κλη­θεί η α­πό­φα­ση έ­γκρι­σης των πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κών ό­ρων σύμ­φω­να με την κεί­με­νη νο­μο­θε­σία. Αλλά γι’ αυ­τό χρειά­ζε­ται η πο­λι­τι­κή πρω­το­βου­λία α­πό την κυ­βέρ­νη­ση.

Οι πα­ρα­πά­νω πε­ρι­πτώ­σεις εί­ναι οι πιο α­ντι­προ­σω­πευ­τι­κές της ά­σκη­σης της κυ­βερ­νη­τι­κής πο­λι­τι­κής στον το­μέα της προ­στα­σίας του πε­ρι­βάλ­λο­ντος με­τα­ξύ πολ­λών άλ­λων με πα­ρό­μοιας φύ­σης προ­βλή­μα­τα (ό­πως εί­ναι οι το­μείς της προ­στα­σίας της βιο­ποι­κι­λό­τη­τας, των υ­δα­τι­κών πό­ρων, των πα­ρά­κτιων ζω­νών ή της α­πο­κα­τά­στα­σης της ρύ­παν­σης στον Ασω­πό κλπ). Δί­νουν, ό­μως, μια σα­φή ει­κό­να στην ο­ποία δεν υ­πάρ­χει αυ­τό που θέ­λου­με. Αν συ­νε­χί­σει έ­τσι, στην ει­κό­να θα υ­πάρ­χει αυ­τό που δεν θέ­λου­με.

* Ο Γιώρ­γος Μπά­λιας δι­δά­σκει πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κή πο­λι­τι­κή στο Χα­ρο­κό­πειο Πα­νε­πι­στή­μιο.

ΠΗΓΗ ΕΠΟΧΗ