[Εθνική Αλληλεγγύη (η Μάνα του Αγώνα), ιδρύθηκε το 1941 -ΕΔΩ]
Δομές Αλληλεγγύης και Ανθρωπιστική κρίση
του Κώστα Φωτεινάκη
Αν κάποιος αναζητήσει στο Google τη λέξη αλληλεγγύη θα δει χιλιάδες άρθρα και αναφορές με το θέμα αυτό. Αν κάνει το λάθος και αναζητήσει την αγγλική λέξη Solidarity τότε θα χάσει το λογαριασμό γιατί οι αναφορές είναι εκατομμύρια άρθρα και αναρτήσεις.
Από την αρχή θέλω να διευκρινίσω ότι υπάρχουν πολλοί όροι αλληλεγγύης όπως π.χ. η ταξική αλληλεγγύη, η διεθνιστική αλληλεγγύη, η στρατιωτική αλληλεγγύη, η αλληλεγγύη για την ανάπτυξη ενός κράτους, η αλληλεγγύη μεταξύ μελών μιας ομάδας ή οικογένειας κ.λπ. Σήμερα περιορίζομαι στον όρο Αλληλεγγύη που έχει σχέση με την «ανθρωπιστική βοήθεια σε περίοδο ανθρωπιστικής κρίσης» όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας.
Τρία θεωρητικά ερωτήματα εργασίας για να ανοίξει η συζήτηση:
- Πρώτο ερώτημα: γιατί η λέξη αλληλεγγύη παρουσιάζεται τόσο συχνά στο λεξιλόγιο μας και γιατί δημιουργούνται τόσες πολλές πρωτοβουλίες πολιτών, Ελεύθερων Κοινωνικών Χώρων, Δήμων, Δημοτικών παρατάξεων κ.λπ?
- Δεύτερο ερώτημα: Εννοούμε όλοι το ίδιο πράγμα όταν μιλάμε για αλληλεγγύη?
- Τρίτο ερώτημα: Χρειάζονται όλες αυτές οι δομές αλληλεγγύης ας πούμε σε ένα Δήμο?
Στα ερωτήματα αυτά θα επιχειρήσω να απαντήσω, έτσι όπως τα αντιλαμβάνομαι από τη συμμετοχή μου στα κοινά.
Ας ξεκινήσουμε από το δεύτερο ερώτημα…
Η γνώμη μου είναι ότι δεν εννοούμε όλοι το ίδιο πράγμα όταν χρησιμοποιούμε τη λέξη αλληλεγγύη και για αυτό υπάρχουν πολλές και διαφορετικές δομές. Ακόμα και αν εννοούμε το ίδιο πράγμα, τα μέσα, ο τρόπος, οι διαδικασίες δεν είναι κοινές. Αλλιώς εφαρμόζει την αλληλεγγύη στην πράξη ένας Δήμος, διαφορετικά η εκκλησία, διαφορετικά ο ΕΚΧ τάδε – διαφορετικά ο ΕΚΧ δείνα, διαφορετικά η δημοτική παράταξη ΑΝΑΠΛΑΣΗ, διαφορετικά ένας αθλητικός σύλλογος ή μια παρέα ανθρώπων. Όλες αυτές οι δομές συμπληρώνουν το παζλ «Αλληλεγγύη» και καμία δομή δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται ως «πρωτοπόρα» υποτιμώντας ή υποβαθμίζοντας τις άλλες που αναπτύσσουν υποστηρικτικές δράσεις με διαφορετική πολιτική ή ιδεολογική αφετηρία.
Τι σημαίνει ανθρωπιστική κρίση?
Συνήθως η πολιτική, κοινωνική και οικονομική κατάσταση που επικρατεί σε μια χώρα μετά από φυσικές καταστροφές, πολέμους και επιδημίες, που δεν επιτρέπει στην πλειοψηφία του λαού να έχει πρόσβαση και υπηρεσίες υγείας, στέγασης, τροφής, εκπαίδευσης. Όταν με άλλα λόγια απειλείται ο άνθρωπος, η ζωή του.
Σύμφωνα με στοιχεία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας 65 θάνατοι από μαγκάλια και σόμπες έχουν καταγραφεί από το 2009, χρονιά που ξεκίνησε η κρίση, χωρίς να υπολογίζονται περιπτώσεις θανάτων που δεν επενέβη η Πυροσβεστική. Έτσι μπήκε στη ζωή μας και ο όρος «ενεργειακή φτώχεια» που σημαίνει ότι οι πολίτες δεν έχουν πρόσβαση στο ρεύμα να μαγειρεύουν, να συντηρήσουν τα τρόφιμα στα ψυγεία, να θερμανθούν, να ζήσουν. Σύμφωνα με δήλωση του Δημάρχου Κερατσινίου – Δραπετσώνας, περιοχή που πλήττεται, όπως και το Πέραμα, το 25% των σπιτιών δεν έχουν ρεύμα.
2,5 εκατομμύρια Έλληνες δεν έχουν ασφάλεια ασθενείας - το δε σύστημα συνταξιοδότησης καταρρέει σύμφωνα με τα στοιχεία του Επιστημονικού Ινστιτούτου της ΓΣΕΕ.
Το 16,9% των νέων στη χώρα μας έως 24 ετών δεν ασχολείται με τίποτα. Έτσι άλλος ένας όρος μπήκε στη ζωή μας, ο όρος NEETs που σημαίνει (young people not in education, employment or training).
Για τις αυτοκτονίες, την λειψή διατροφή κ.λπ. τα βιώνουμε και δεν χρειάζεται να πω περισσότερα, έχουμε όλοι γνώση.
Το ερώτημα είναι τι κάνουμε. Δεν μπορώ να υποδείξω σε κανέναν τι θα κάνει, απλά μπορώ σε τίτλους να καταθέσω τις προσωπικές μου απόψεις:
1. Διεκδικούμε ατομικά και συλλογικά από την πολιτεία κοινωνικό κράτος και ανθρώπινες συνθήκες ζωής.
2. Καταγγέλλουμε τα δυσβάσταχτα μέτρα και τις τρικομματικές ή δικομματικές κυβερνήσεις που τα επιβάλλουν και επιβραβεύουμε με την ψήφο μας τα κόμματα της αριστεράς και τις δημοτικές παρατάξεις που αγωνίζονται να ανατρέψουν την μνημονιακή πολιτική της υποταγής.
3. Αμφισβητούμε με τους καθημερινούς αγώνες το καπιταλιστικό σύστημα και το νεοφιλελευθερισμό.
4. Συμμετέχουμε σε όποια μορφή/ δομή αλληλεγγύης μας εκφράζει καλύτερα, χωρίς να υποτιμάμε τις άλλες δομές (π.χ. της εκκλησίας ή του δήμου) και χωρίς να διεκδικούμε την πρωτοπορία.
5. Προσπαθούμε να συντονιστούμε τοπικά, υπερτοπικά, εθνικά αλλά και Ευρωπαϊκά με άλλες δομές αλληλεγγύης.
6. Έχουμε ως αρχή ότι η αλληλεγγύη (τρόφιμα, εκπαίδευση, υγεία κ.λπ) παρέχεται αδιακρίτως σε όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως χρώματος, θρησκείας, φύλλου ή σεξουαλικών επιλογών.
7. Επιδιώκουμε όσοι πολίτες λαμβάνουν υπηρεσίες αλληλεγγύης να συμμετέχουν στους αγώνες μαζί μας για τη διεκδίκηση του κοινωνικού κράτους. Η προσπάθεια αυτή θέλει χρόνο, πρέπει να γίνεται συστηματικά, με ευγενικό τρόπο και όχι με ύφος υψηλής καθοδήγησης.
8. Διευκρινίζουμε ότι η οποιαδήποτε παροχή αλληλεγγύης δεν συνδυάζεται με την «αντιπαροχή» υπηρεσιών. Δηλαδή κάνεις εσύ μαθήματα στο παιδί μου και εγώ φροντίζω τον κήπο σου. Αυτό λέγεται τράπεζα χρόνου ή εναλλακτικό νόμισμα - είναι θεμιτό αλλά δεν είναι αλληλεγγύη.
Περί φιλανθρωπίας….
Προσωπικά δηλώνω Φίλος της φύσης και των όντων με την κατοικούν, άρα φίλος και του ανθρώπου. Δεν θεωρώ δηλαδή τη φιλανθρωπία μια πράξη ή μια ιδεολογία καταδικαστέα. Διαφωνώ όμως με τη φιλανθρωπία που έχει σκοπό την επίδειξη, τη φιλανθρωπία που γίνεται από επιχειρήσεις και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης «για ξέπλυμα μαύρου χρήματος», όταν την ίδια στιγμή απολύουν κόσμο ή επιβάλλουν συνθήκες τρομοκρατίας στους εργασιακούς χώρους. Διαφωνώ με τη φιλανθρωπία που αντιμετωπίζει την ανθρωπιστική κρίση ως «φυσικό φαινόμενο», και όχι ως κοινωνικό φαινόμενο που είναι αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών, και απόρροια του καπιταλιστικού συστήματος που βάζει τα «κέρδη πάνω από τον άνθρωπο και τη φύση».
Αλληλεγγύη, ενότητα και κοινωνικό κράτος.
Στον «Ύμνο του ΕΑΜ», που έγραψε ο Βασίλης Ρώτας, υπάρχει ο στίχος «Το ΕΑΜ μας έσωσε απ' την πείνα, θα μας σώσει πάλι απ' την σκλαβιά/ κι έχει πρόγραμμα λαοκρατία, ζήτω ζήτω ζήτω το ΕΑΜ». Ο στιχουργός συνδέει την αντιμετώπιση της πείνας με την Εθνική ανεξαρτησία και με τη λαϊκή εξουσία. Ο Βασίλης Ρώτας δεν αρκείται μόνο στο να «σωθεί ο λαός από την πείνα», προωθεί την ιδέα της απελευθέρωσης από τη «σκλαβιά» και τη διεκδίκηση «με ενότητα» ενός πολιτικού προγράμματος προς όφελος του λαού με τη συμμετοχή του λαού.
Αλληλεγγύη, αγώνας και αγάπη.
Στο «Τραγούδι της αλληλεγγύης», ο στιχουργός Απόστολος Σπήλιος βάζει στο στόμα του λαού «Στους δρόμους θα κριθεί το δίκιο/ στους δρόμους θα πνιγεί ο σατράπης/ κι απ’ την σκλαβιά θε να φυτρώσει/ το νέο βλαστάρι της αγάπης». Αλληλεγγύη χωρίς αγάπη για τον συνάνθρωπο δεν μπορεί να υπάρξει. Αλληλεγγύη - Αγώνας – Αγάπη, τα 3 άλφα (Α), είναι οι προϋποθέσεις για τη δημιουργία ενός κράτος δικαίου. «Το Τραγούδι της αλληλεγγύης» υμνεί την υπερηφάνεια, τον αγώνα, την ενότητα, τη συντροφικότητα με το στίχο «Ψηλά τα στήθια σας αδέρφια/ ψηλά οι γροθιές σας, σφιχτά οι γραμμές μας/ της Εθνικής Αλληλεγγύης/ αμέτρητες οι φάλαγγες μας.»
Ο Μαξιμ Γκόρκι έγραφε «Δίνε το χέρι σου σε όποιον σηκώνεται». Εγώ σας προτρέπω «Στήριξε το συνάνθρωπο σου, βοήθησέ τον να σηκωθεί. Μαζί να διεκδικήσετε και να δημιουργήσετε μια κοινωνία που να σέβεται τον άνθρωπο και τη φύση».
[Βασικά τμήματα του άρθρου αναγνώστηκαν στην εκδήλωση για την Αλληλεγγύη της Δημοτικής Παράταξης «ΑΝΑΠΛΑΣΗ» Αιγάλεω, 20/12/2013]
Κώστας Φωτεινάκης
Δημοτικός Σύμβουλος «Πολίτες σε Δράση – Οικολόγοι Πράσινοι»
Πρόεδρος των «Φίλων της Φύσης»
Γραμματέας του ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. Χαϊδαρίου
