Κώστας Φωτεινάκης: Για τη Δωρεάν Μετακίνηση στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (για οικονομικούς αλλά και για οικολογικούς λόγους)

[Αίτημα και των εργαζομένων στα ΜΜΜ για μείωση των εισιτηρίων]

[Από τη διαμαρτυρία (20/9/2011) στο σταθμό «Σύνταγμα» του ΜΕΤΡΟ: Διεκδικούμε να λειτουργήσουν οι 7 σταθμοί του ΜΕΤΡΟ που θα έπρεπε να έχουν δοθεί στο επιβατικό κοινό από το 2009 αλλά οι εργασίες έχουν σταματήσει λόγω της διαπλοκής με τη SIEMENS.]

--------------

 Για τη Δωρεάν Μετακίνηση στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς

(για οικονομικούς αλλά και για οικολογικούς λόγους)

του Κώστα Φωτεινάκη

Η συζήτηση για τη Δωρεάν ή Φθηνή Μετακίνηση με τα ΜΜΜ άνοιξε ευρέως μετά τον τραγικό θάνατο του 19χρονου Θανάση Καναούτη στο Περιστέρι. Ευρέως, γιατί το θέμα αυτό συζητιέται τουλάχιστον από τη δεκαετία του ’70 για Οικολογικούς λόγους (κυκλοφορίας,  ρύπανσης, απομυθοποίησης του Ι.Χ. από καπιταλιστικό αξιακό πρότυπο¹,  «κατάληψης» επιφανειών της πόλης).

Ας δούμε όμως ορισμένα δεδομένα που υπάρχουν στη χώρα μας:

1.       Στις αρχές της  δεκαετίας του ’80, με την κυβέρνηση της αλλαγής του ΠΑΣΟΚ, εφαρμόστηκε ως κοινωνικός μισθός η δωρεάν μετακίνηση στα ΜΜΜ, για συγκεκριμένες ώρες, κατά τη διάρκεια της μετακίνησης  όλων των επιβατών αδιακρίτως, ωφελούμενοι όμως ήταν κυρίως οι εργαζόμενοι.

2.       Όλοι οι Δήμοι της χώρας διαθέτουν δημοτική συγκοινωνία χωρίς εισιτήριο.

3.       Αρκετοί Δήμοι  μετακινούσαν σε εκδρομές, μπάνια και άλλες εκδηλώσεις χωρίς καμία συμμετοχή μέλη των ΚΑΠΗ.

4.       Σύμφωνα  με την «κείμενη νομοθεσία και τις ειδικές κατά περίπτωση συμβάσεις του Ο.Α.Σ.Α. με τα αρμόδια Υπουργεία και Υπηρεσίες (νόμος 3920/2011), απαλλάσσονται από την καταβολή κομίστρου για τη μετακίνησή τους με όλα τα Μ.Μ.Μ. αρμοδιότητας Ο.Α.Σ.Α.: Λεωφορεία, Τρόλλεϋ, Τραμ, Ηλεκτρικό Σιδηρόδρομο, Μετρό (μέχρι Κορωπί), με την επίδειξη των αντίστοιχων δελτίων, που αποδεικνύουν την ιδιότητα αυτή:

§  Ένστολο προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας, των Συνοριακών Φυλάκων και Ειδικών Φρουρών καθώς και το πολιτικό προσωπικό του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης.

§  Προσωπικό πυροσβεστικού σώματος (μόνιμοι και πυροσβέστες 5ετους υποχρέωσης).

§  Ένστολο προσωπικό και δόκιμοι του Λιμενικού Σώματος και της Ελληνικής Ακτοφυλακής.

§  Οι ανάπηροι πολέμου και ειρηνικής περιόδου και οι συνοδοί αυτών (θεραπαινίδες).

§  Παιδιά κάτω των έξι (6) ετών.

§  Οπλίτες θητείας και Δόκιμοι Έφεδροι Αξιωματικοί των τριών κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων.

§  Τα άτομα με ειδικές ανάγκες (Α.Μ.Ε.Α.), στα οποία χορηγούνται από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, μέσω των Διευθύνσεων Πρόνοιας του Ν. Αττικής, ειδικές Ετήσιες Κάρτες Ελεύθερης Μετακίνησης. Όταν τα συγκεκριμένα άτομα δικαιούνται συνοδό, τότε αντίστοιχη κάρτα πρέπει να φέρει και ο συνοδός.

Άρα δεν είναι κεραυνός εν αιθρία η συζήτηση για τη δωρεάν μετακίνηση στα ΜΜΜ. Μόνο που αυτή έχει περιοριστεί στη χώρα μας στο καθαρά οικονομικό  επίπεδο, λόγω της οικονομικής επιδείνωσης της κατάστασης των λαϊκών στρωμάτων και δεν έχει συνδυαστεί και εμπλουτιστεί με την μητρική οικολογική πρόταση της δεκαετίας του 1970 για τη δωρεάν μετακίνηση, την επέκταση των ΜΜΜ, με παράλληλα αποθάρρυνση της χρήσης των Ι.Χ.

Η οικολογική διάσταση της δωρεάν μετακίνησης συντηρείται και στις μέρες μας σε πολιτικό επίπεδο, κυρίως από τους θεωρητικούς του Οικοσοσιαλισμού, χωρίς όμως να έχει υιοθετηθεί,  έστω και ως μελλοντικός στόχος από τις δυνάμεις της Αριστεράς και της Οικολογίας της χώρας μας.

Ας  δώσουμε ορισμένα μόνο δείγματα θεωρητικών επεξεργασιών, της οικολογικής διάστασης της δωρεάν μετακίνησης στα ΜΜΜ:

1.       «… Πολλοί, ζητάνε όχι μόνο να βελτιωθούν οι δημόσιες συγκοινωνίες, αλλά και να είναι δωρεάν. Υπάρχουν τόσες υπηρεσίες που η κοινωνία παρέχει «δωρεάν» (δηλαδή από φόρους): δρόμοι, πεζοδρόμια, πάρκα, υπόνομοι, ηλεκτροφωτισμός των δρόμων κ.λπ). Δε θα ήταν λοιπόν καθόλου υπερβολικό ή επαναστατικό αν οι αστικές συγκοινωνίες γίνουν κι αυτές δωρεάν. Μόνο μερικοί εκκεντρικοί θα μπορούσαν να παίξουν, παίρνοντας  χωρίς λόγο το ΜΕΤΡΟ ή το λεωφορείο…». Πιερ Σάμουελ, ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ, 1973.

2.       «Σε μία διαδικασίας μετάβασης στον Οικοσοσιαλισμό, όπου η δημόσια συγκοινωνία θα επεκταθεί πάρα πολύ και θα είναι δωρεάν για τους χρήστες της, και όπου οι πεζοί και οι ποδηλάτες θα έχουν προστατευόμενους δρόμους κυκλοφοράς….» Μισέλ Λεβί, «Κόκκινο και Πράσινο: Η οικοσοσιαλιστική προοπτική», περιοδικό transform, 02/2008.

3.      Michael Brie and Mario Candeias, Just Mobility - Postfossil Conversion and Free Public Transport, Ινστιτούτο «Ρόζα Λούξεμπουργκ,2012, 

http://www.rosalux.de/publication/38554/just-mobility.html

Αγωνιστικές διεκδικήσεις για δωρεάν ή φθηνά ΜΜΜ καθώς και για την επέκταση των δικτύων με ταυτόχρονη αποθάρρυνση της κυκλοφορίας των Ι.Χ. στις πόλεις  έχουν αναπτυχθεί από το 2005, όμως δεν είναι σκοπός του άρθρου να κάνει μια λεπτομερή παρουσίαση. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις διεκδικήσεις αριστερών συνδικαλιστικών παρατάξεων, δημοτικών κινήσεων και αριστερών κομμάτων για δωρεάν μετακίνηση στους ανέργους (ή και σε όλους τους επιβάτες για οικονομικούς λόγους) και παρεμβάσεις Οικολογικών συλλόγων, πρωτοβουλιών για τα δικαιώματα των πεζών, των ποδηλατών, ΑΜΕΑ για την προώθηση των ΜΜΜ και αποθάρρυνσης της κυκλοφορίας του Ι.Χ. με φθηνό εισιτήριο για όλες τις κατηγορίες των επιβατών και δωρεάν για ειδικές κατηγορίες. Μια τέτοια κίνηση πολιτών αναπτύχθηκε στην περιοχή μας «ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΤΡΟ ΔΥΤΙΚΑ» για τους επτά σταθμούς του ΜΕΤΡΟ που είχαν «μπλοκάρει» (έπρεπε να λειτουργούν από το 2009) λόγω της πολιτικής διαπλοκής με τη SIEMENS. Στην πρωτοβουλία  ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΤΡΟ ΔΥΤΙΚΑ² συμμετείχαν και μέλη του ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ με αποκορύφωμα τη διαμαρτυρία (20/9/2011) στο σταθμό «Σύνταγμα» του ΜΕΤΡΟ.

Στο δια ταύτα, τι πρέπει να γίνει άμεσα και εύκολα στη χώρα μας:

1.      Δωρεάν ΜΜΜ στις εξής κατηγορίας άμεσα: Ανέργους, Απόρους και νέους κάτω από 25 ετών (ανεργία 67%) με απλή επίδειξη των πιστοποιητικών εγγράφων (αντιστοίχως κάρτα ανεργίας, πιστοποιητικό απορίας, αστ.ταυτότητα).

2.      Κατάργηση των ελεγκτών για την αποκατάσταση της κοινωνικής γαλήνης μέχρι τέλους του 2013 και επανεκπαίδευσή τους.

3.      Προώθηση προοδευτικά της ιδέας για δωρεάν μετακίνηση στα ΜΜΜ περισσοτέρων κατηγοριών πολιτών με κοινωνικά κριτήρια (περισσότερες κατηγορίες από τον α/α 1).

4.      Ποιοτική, συχνή, τοπική και διαδημοτική Δωρεάν Δημοτική Συγκοινωνία.

Πως μπορεί πολιτικά και οικονομικά να στηριχτεί αυτή η πρόταση:

·         Οι μετακινήσεις γενικά επιχορηγούνται ήδη από το κράτος, μόνο που οι περισσότεροι το αγνοούν. Οι ιδιοκτήτες ή οι μεταφορικές εταιρείας των ΟΑΣΘ,  ΚΤΕΛ, αεροπορκές, ναυτιλιακές που μεταφέρουν επιβάτες και εμπορεύματα επιχορηγούνται  από φορολογία κυρίως των λαϊκών στρωμάτων.

·         Υπάρχουν κατηγορίες πολιτών που ήδη μετακινούνται δωρεάν (τις παρουσιάσαμε παραπάνω).

·        Η  κοινωνία να διεκδικήσει την πάταξη της πραγματικής φοροδιαφυγής για να εξασφαλιστούν οι πόροι για την επιχορήγηση των ΜΜΜ για τη δωρεάν μετακίνηση των κοινωνικών κατηγοριών που πλήττονται βάναυσα.

·        Να αρθεί η σχετική παράγραφος του μνημονιαμκού νόμου 3889/2010 (Α΄ 182) με την οποία προβλέπεται μόνο το 5% του Πράσινου Ταμείου να διατίθεται για την βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος και της ποιότητας της ζωής στις πόλεις και να ενισχυθούν τα δημόσια ΜΜΜ (το 95% πάει για τις «υποχρεώσεις» που έχουν δεχτεί αδιαμαρτύρητα οι κυβερνήσεις των μνημονίων και της υποταγής).

Είναι αυτό εφικτό; Σαφώς και είναι. Ένα παράδειγμα, στο Ταλίν, πρωτεύουσα της Εσθονίας, τα ΜΜΜ είναι δωρεάν για όλους τους δημότες, από 1/1/2013. Το δικαίωμα στην κινητικότητα είναι και αυτό ένα σύγχρονο κοινωνικό δικαίωμα. Και η Εσθονία έχει οικονομική κρίση, η δωρεάν μετακίνηση των δημοτών του Ταλίν είναι ακριβώς ένα μέτρο ανακούφισης από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης και όχι της ευημερίας της πόλης.

Τέλος, ο αγώνας για δημόσια δωρεάν (για ορισμένες κοινωνικές κατηγορίες) ή φθηνά και ποιοτικά ΜΜΜ έχει αντικειμενικά πολιτικό, κοινωνικό χαρακτήρα (μέτρο ανακούφισης των οικονομικά αδύναμων πολιτών) αλλά και οικολογική διάσταση (αποθάρρυνση της κυκλοφορίας των Ι.Χ. στις πόλεις, απομυθοποίηση του αξιακού συστήματος το καπιταλισμού). Τον αγώνα για τα ΜΜΕ θα πρέπει να τον συνδυάζουμε  και με τις δύο διαστάσεις, την κοινωνική και την οικολογική.

ΣΗΜΕΩΣΕΙΣ:

1.      Για την ιδεολογία του αυτοκινήτου ως αξιακό σύστημα στον καπιταλισμό θα επανέλθω σε επόμενο άρθρο.

2.      Για τους αγώνες που αναπτύχθηκαν για την λειτουργία των  επτά σταθμών  του ΜΕΤΡΟ και μια συνολική εκτίμηση της πρωτοβουλίας ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΤΡΟ ΔΥΤΙΚΑ και ιδιαίτερα το σταθμό Αγία Μαρίνα (πρώην Χαϊδάρι) μπορείτε δείτε στο blog http://metrodyt.blogspot.gr/

Κώστας Φωτεινάκης

Δημοτικός Σύμβουλος «Πολίτες σε Δράση – Οικολόγοι Πράσινοι»

Πρόεδρος των ΦΙΛΩΝ της ΦΥΣΗΣ

Γραμματέας του ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ Χαϊδαρίου