Άλμπερτ Αϊνστάιν: Γιατί Σοσιαλισμός; | Albert Einstein: Why Socialism? (1949)

 

[Το άρθρο που ακολουθεί είναι από το Αμερικάνικο περιοδικό Monthly Review. Η μετάφραση έγινε μέσω μεταφραστικής πλατφόρμας, με ελάχιστες προσαρμογές,  και για αυτο υπάρχουν στο ελληνικό κείμενο αρκετές ασάφιες. |  ΠΗΓΗ Monthly Review]

Albert Einstein (1959), σχέδιο με κάρβουνο και ακουαρέλα του Alexander Dobkin. Ο Dobkin (1908–1975) ήταν ένας σημαντικός ζωγράφος της αμερικανικής ρεαλιστικής παράδοσης των μέσων του εικοστού αιώνα μαζί με άλλους αριστερούς καλλιτέχνες όπως ο Jack Levine, ο Robert Gwathmey, ο Philip Evergood και οι Raphael and Moses Soyer. Μαθητής και συνεργάτης του Μεξικανού τοιχογράφου Jose Clemente Orozco, το έργο του βρίσκεται στις μόνιμες συλλογές του Ινστιτούτου Τέχνης Μπάτλερ, του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης, του Μουσείου Μπρούκλιν, του Μουσείου Αμερικανικής Τέχνης Whitney, του Μουσείου Τέχνης της Φιλαδέλφειας, της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου και του Ινστιτούτου Smithsonian. (Η προηγούμενη λεζάντα γράφτηκε από τον John J. Simon, " Albert Einstein, Radical: A Political Profile ," Monthly Review vol. 57, no. 1 [2005].)

Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είναι ο παγκοσμίου φήμης φυσικός. Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο πρώτο τεύχος του Monthly Review (Μάιος 1949). Στη συνέχεια δημοσιεύτηκε τον Μάιο του 1998 για να τιμήσει το πρώτο τεύχος της πεντηκοστής χρονιάς του MR . | Οι εκδότες του περιοδικού MR.

Άλμπερτ Αϊνστάιν: Γιατί Σοσιαλισμός; | Albert Einstein: Why Socialism? (1949)

Είναι σκόπιμο κάποιος που δεν είναι ειδικός σε οικονομικά και κοινωνικά θέματα να εκφράζει απόψεις για το θέμα του σοσιαλισμού; Πιστεύω ότι είναι για διάφορους λόγους.

Ας εξετάσουμε πρώτα το ερώτημα από τη σκοπιά της επιστημονικής γνώσης. Μπορεί να φαίνεται ότι δεν υπάρχουν ουσιαστικές μεθοδολογικές διαφορές μεταξύ της αστρονομίας και της οικονομίας: επιστήμονες και στα δύο πεδία προσπαθούν να ανακαλύψουν νόμους γενικής αποδοχής για μια οριοθετημένη ομάδα φαινομένων προκειμένου να κάνουν τη διασύνδεση αυτών των φαινομένων όσο το δυνατόν πιο κατανοητή. Αλλά στην πραγματικότητα τέτοιες μεθοδολογικές διαφορές υπάρχουν. Η ανακάλυψη γενικών νόμων στον τομέα της οικονομίας καθίσταται δύσκολη από την περίσταση ότι τα παρατηρούμενα οικονομικά φαινόμενα συχνά επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες που είναι πολύ δύσκολο να αξιολογηθούν χωριστά. Επιπλέον, η πείρα που έχει συσσωρευτεί από την αρχή της λεγόμενης πολιτισμένης περιόδου της ανθρώπινης ιστορίας έχει -ως γνωστόν- επηρεαστεί και περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό από αίτια που δεν έχουν σε καμία περίπτωση αποκλειστικά οικονομική φύση. Για παράδειγμα, τα περισσότερα από τα μεγάλα κράτη της ιστορίας όφειλαν την ύπαρξή τους στην κατάκτηση. Οι κατακτητές λαοί καθιερώθηκαν, νομικά και οικονομικά, ως η προνομιούχος τάξη της κατακτημένης χώρας. Άρπαξαν για τους εαυτούς τους το μονοπώλιο της ιδιοκτησίας της γης και διόρισαν ένα ιερατείο από τις τάξεις τους. Οι ιερείς, έχοντας τον έλεγχο της εκπαίδευσης, έκαναν την ταξική διαίρεση της κοινωνίας σε μόνιμο θεσμό και δημιούργησαν ένα σύστημα αξιών με το οποίο οι άνθρωποι καθοδηγούνταν από τότε, σε μεγάλο βαθμό ασυνείδητα, στην κοινωνική τους συμπεριφορά.

Αλλά η ιστορική παράδοση είναι, θα λέγαμε, του χθες. Πουθενά δεν έχουμε ξεπεράσει πραγματικά αυτό που ο Thorstein Veblen ονόμασε «η ληστρική φάση» της ανθρώπινης ανάπτυξης. Τα παρατηρήσιμα οικονομικά γεγονότα ανήκουν σε αυτή τη φάση και ακόμη και οι νόμοι που μπορούμε να αντλήσουμε από αυτά δεν ισχύουν για άλλες φάσεις. Εφόσον ο πραγματικός σκοπός του σοσιαλισμού είναι ακριβώς να ξεπεράσει και να προχωρήσει πέρα ​​από την ληστρική φάση της ανθρώπινης ανάπτυξης, η οικονομική επιστήμη στην παρούσα κατάστασή της μπορεί να ρίξει λίγο φως στη σοσιαλιστική κοινωνία του μέλλοντος.

Δεύτερον, ο σοσιαλισμός κατευθύνεται προς ένα κοινωνικό-ηθικό τέλος. Η επιστήμη, ωστόσο, δεν μπορεί να δημιουργήσει στόχους και, ακόμη λιγότερο, να τους ενσταλάξει στους ανθρώπους. Η επιστήμη, το πολύ, μπορεί να παρέχει τα μέσα για την επίτευξη ορισμένων σκοπών. Αλλά οι ίδιοι οι στόχοι συλλαμβάνονται από προσωπικότητες με υψηλά ηθικά ιδανικά και —αν αυτοί οι στόχοι δεν είναι θνησιγενείς, αλλά ζωτικοί και δυναμικοί— υιοθετούνται και προωθούνται από τα πολλά ανθρώπινα όντα που, μισόασυνείδητα, καθορίζουν την αργή εξέλιξη της κοινωνίας.

Για αυτούς τους λόγους, θα πρέπει να προσέχουμε να μην υπερεκτιμούμε την επιστήμη και τις επιστημονικές μεθόδους όταν πρόκειται για ανθρώπινα προβλήματα. και δεν πρέπει να υποθέσουμε ότι οι ειδικοί είναι οι μόνοι που έχουν το δικαίωμα να εκφράζονται σε ζητήματα που επηρεάζουν την οργάνωση της κοινωνίας.

Αμέτρητες φωνές υποστηρίζουν εδώ και καιρό ότι η ανθρώπινη κοινωνία περνάει κρίση, ότι η σταθερότητά της έχει κλονιστεί σοβαρά. Χαρακτηριστικό μιας τέτοιας κατάστασης είναι ότι τα άτομα αισθάνονται αδιάφορα ή και εχθρικά απέναντι στην ομάδα, μικρή ή μεγάλη, στην οποία ανήκουν. Για να διευκρινίσω το νόημά μου, επιτρέψτε μου να καταγράψω εδώ μια προσωπική εμπειρία. Συζήτησα πρόσφατα με έναν έξυπνο και καλοπροαίρετο άνθρωπο την απειλή ενός άλλου πολέμου, που κατά τη γνώμη μου θα έθετε σε σοβαρό κίνδυνο την ύπαρξη της ανθρωπότητας, και παρατήρησα ότι μόνο μια υπερεθνική οργάνωση θα προσέφερε προστασία από αυτόν τον κίνδυνο. Τότε ο επισκέπτης μου, πολύ ήρεμα και ψύχραιμα, μου είπε: «Γιατί είσαι τόσο βαθιά αντίθετος στην εξαφάνιση της ανθρώπινης φυλής;»

Είμαι βέβαιος ότι πριν από έναν αιώνα κανείς δεν θα είχε κάνει τόσο επιπόλαια δήλωση αυτού του είδους. Είναι η δήλωση ενός ανθρώπου που προσπάθησε μάταια να επιτύχει μια ισορροπία μέσα του και έχει χάσει λίγο πολύ την ελπίδα να τα καταφέρει. Είναι η έκφραση μιας οδυνηρής μοναξιάς και απομόνωσης από την οποία υποφέρουν τόσοι πολλοί άνθρωποι αυτές τις μέρες. Ποια είναι η αιτία; Υπάρχει διέξοδος;

Είναι εύκολο να τεθούν τέτοια ερωτήματα, αλλά δύσκολο να απαντηθούν με οποιοδήποτε βαθμό βεβαιότητας. Πρέπει, ωστόσο, να προσπαθήσω όσο καλύτερα μπορώ, αν και γνωρίζω πολύ καλά το γεγονός ότι τα συναισθήματα και οι προσπάθειές μας είναι συχνά αντιφατικά και σκοτεινά και ότι δεν μπορούν να εκφραστούν με εύκολες και απλές φόρμουλες.

Ο άνθρωπος είναι, ταυτόχρονα, μοναχικό ον και κοινωνικό ον. 

Ως μοναχικό ον, προσπαθεί να προστατεύσει τη δική του ύπαρξη και εκείνων που βρίσκονται πιο κοντά του, να ικανοποιήσει τις προσωπικές του επιθυμίες και να αναπτύξει τις έμφυτες ικανότητές του. 

Ως κοινωνικό ον, επιδιώκει να κερδίσει την αναγνώριση και τη στοργή των συνανθρώπων του, να συμμετάσχει στις απολαύσεις τους, να τους παρηγορήσει στις θλίψεις τους και να βελτιώσει τις συνθήκες ζωής τους. Μόνο η ύπαρξη αυτών των ποικίλων, συχνά αντικρουόμενων, προσπαθειών εξηγεί τον ιδιαίτερο χαρακτήρα ενός άνδρα και ο συγκεκριμένος συνδυασμός τους καθορίζει τον βαθμό στον οποίο ένα άτομο μπορεί να επιτύχει μια εσωτερική ισορροπία και μπορεί να συμβάλει στην ευημερία της κοινωνίας. Είναι πολύ πιθανό η σχετική ισχύς αυτών των δύο μονάδων δίσκου να καθορίζεται κυρίως από κληρονομικότητα. Αλλά η προσωπικότητα που τελικά αναδύεται διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό από το περιβάλλον στο οποίο τυχαίνει να βρεθεί ένας άνθρωπος κατά την ανάπτυξή του, από τη δομή της κοινωνίας στην οποία μεγαλώνει, από την παράδοση αυτής της κοινωνίας και από την εκτίμησή της σε συγκεκριμένους τύπους. της συμπεριφοράς. Η αφηρημένη έννοια «κοινωνία» σημαίνει για το άτομο το άθροισμα των άμεσων και έμμεσων σχέσεών του με τους συγχρόνους του και με όλους τους ανθρώπους των προηγούμενων γενεών. Το άτομο είναι σε θέση να σκέφτεται, να αισθάνεται, να αγωνίζεται και να εργάζεται μόνο του, αλλά εξαρτάται τόσο πολύ από την κοινωνία - στη φυσική, διανοητική και συναισθηματική του ύπαρξη- που είναι αδύνατο να τον σκεφτείς ή να τον καταλάβεις έξω από το πλαίσιο της κοινωνίας. Είναι η «κοινωνία» που παρέχει στον άνθρωπο τροφή, ρούχα, σπίτι, εργαλεία εργασίας, γλώσσα, μορφές σκέψης και το μεγαλύτερο μέρος του περιεχομένου της σκέψης. Η ζωή του γίνεται δυνατή μέσω της εργασίας και των επιτευγμάτων πολλών εκατομμυρίων παρελθόντος και παρόντος που κρύβονται όλα πίσω από τη μικρή λέξη «κοινωνία».

Είναι προφανές, επομένως, ότι η εξάρτηση του ατόμου από την κοινωνία είναι ένα γεγονός της φύσης που δεν μπορεί να καταργηθεί—όπως ακριβώς στην περίπτωση των μυρμηγκιών και των μελισσών. Ωστόσο, ενώ όλη η διαδικασία της ζωής των μυρμηγκιών και των μελισσών καθορίζεται μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια από άκαμπτα, κληρονομικά ένστικτα, το κοινωνικό πρότυπο και οι αλληλεπιδράσεις των ανθρώπων είναι πολύ μεταβλητές και επιρρεπείς σε αλλαγές. Η μνήμη, η ικανότητα να κάνουμε νέους συνδυασμούς, το χάρισμα της προφορικής επικοινωνίας έχουν κάνει δυνατές εξελίξεις μεταξύ των ανθρώπων που δεν υπαγορεύονται από βιολογικές ανάγκες. Τέτοιες εξελίξεις εκδηλώνονται σε παραδόσεις, θεσμούς και οργανισμούς, στη λογοτεχνία, σε επιστημονικά και μηχανικά επιτεύγματα, σε έργα τέχνης. Αυτό εξηγεί πώς συμβαίνει ότι, υπό μια ορισμένη έννοια, ο άνθρωπος μπορεί να επηρεάσει τη ζωή του μέσω της δικής του συμπεριφοράς, και ότι σε αυτή τη διαδικασία η συνειδητή σκέψη και επιθυμία μπορούν να παίξουν ρόλο.

Ο άνθρωπος αποκτά κατά τη γέννηση, μέσω της κληρονομικότητας, μια βιολογική σύσταση την οποία πρέπει να θεωρούμε σταθερή και αναλλοίωτη, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών ορμών που είναι χαρακτηριστικές του ανθρώπινου είδους. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της ζωής του, αποκτά μια πολιτιστική συγκρότηση την οποία υιοθετεί από την κοινωνία μέσω της επικοινωνίας και μέσω πολλών άλλων τύπων επιρροών. Αυτή η πολιτιστική συγκρότηση είναι που με το πέρασμα του χρόνου υπόκειται σε αλλαγές και που καθορίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό τη σχέση μεταξύ ατόμου και κοινωνίας. Η σύγχρονη ανθρωπολογία μας έχει διδάξει, μέσω της συγκριτικής έρευνας των λεγόμενων πρωτόγονων πολιτισμών, ότι η κοινωνική συμπεριφορά των ανθρώπων μπορεί να διαφέρει πολύ, ανάλογα με τα κυρίαρχα πολιτισμικά πρότυπα και τους τύπους οργάνωσης που κυριαρχούν στην κοινωνία. Σε αυτό μπορούν να στηρίζουν τις ελπίδες τους όσοι προσπαθούν να βελτιώσουν την τύχη του ανθρώπου: τα ανθρώπινα όντα δεν καταδικάζονται, λόγω της βιολογικής τους σύστασης, να εξολοθρεύονται ο ένας τον άλλον ή να βρίσκονται στο έλεος μιας σκληρής, αυτοκαταστροφικής μοίρας.

Αν αναρωτηθούμε πώς πρέπει να αλλάξει η δομή της κοινωνίας και η πολιτισμική στάση του ανθρώπου για να γίνει η ανθρώπινη ζωή όσο το δυνατόν πιο ικανοποιητική, θα πρέπει συνεχώς να έχουμε επίγνωση του γεγονότος ότι υπάρχουν ορισμένες συνθήκες που δεν μπορούμε να τροποποιήσουμε. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η βιολογική φύση του ανθρώπου, για όλους τους πρακτικούς σκοπούς, δεν υπόκειται σε αλλαγές. Επιπλέον, οι τεχνολογικές και δημογραφικές εξελίξεις των τελευταίων αιώνων δημιούργησαν συνθήκες που είναι εδώ για να μείνουν. Σε σχετικά πυκνά εγκατεστημένους πληθυσμούς με τα αγαθά που είναι απαραίτητα για τη συνέχιση της ύπαρξής τους, είναι απολύτως απαραίτητος ένας ακραίος καταμερισμός εργασίας και ένας εξαιρετικά συγκεντρωμένος παραγωγικός μηχανισμός. Ο χρόνος —που, κοιτάζοντας πίσω, φαίνεται τόσο ειδυλλιακός— έχει φύγει για πάντα όταν άτομα ή σχετικά μικρές ομάδες μπορούσαν να είναι εντελώς αυτάρκεις. Είναι μόνο μια μικρή υπερβολή να πούμε ότι η ανθρωπότητα αποτελεί ακόμη και τώρα μια πλανητική κοινότητα παραγωγής και κατανάλωσης.

Έφτασα τώρα στο σημείο όπου μπορώ να υποδείξω εν συντομία τι αποτελεί για μένα την ουσία της κρίσης της εποχής μας. Αφορά τη σχέση του ατόμου με την κοινωνία. Το άτομο έχει συνειδητοποιήσει περισσότερο από ποτέ την εξάρτησή του από την κοινωνία. Όμως δεν βιώνει αυτή την εξάρτηση ως θετικό αγαθό, ως οργανικό δεσμό, ως προστατευτική δύναμη, αλλά μάλλον ως απειλή για τα φυσικά του δικαιώματα ή ακόμα και για την οικονομική του ύπαρξη. Επιπλέον, η θέση του στην κοινωνία είναι τέτοια που οι εγωιστικές ορμές του μακιγιάζ του τονίζονται συνεχώς, ενώ οι κοινωνικές του ορμές, που είναι από τη φύση τους πιο αδύναμες, προοδευτικά επιδεινώνονται. Όλοι οι άνθρωποι, όποια κι αν είναι η θέση τους στην κοινωνία, υποφέρουν από αυτή τη διαδικασία φθοράς. Εν αγνοία τους αιχμάλωτοι του δικού τους εγωισμού, νιώθουν ανασφάλεια, μοναξιά και στέρηση της αφελούς, απλής και ανεπιτήδευτης απόλαυσης της ζωής. Ο άνθρωπος μπορεί να βρει νόημα στη ζωή, σύντομη και επικίνδυνη, μόνο αφοσιώνοντας τον εαυτό του στην κοινωνία.

Η οικονομική αναρχία της καπιταλιστικής κοινωνίας όπως υπάρχει σήμερα είναι, κατά τη γνώμη μου, η πραγματική πηγή του κακού. Βλέπουμε μπροστά μας μια τεράστια κοινότητα παραγωγών, τα μέλη της οποίας προσπαθούν αδιάκοπα να στερήσουν το ένα το άλλο τους καρπούς της συλλογικής τους εργασίας — όχι με τη βία, αλλά στο σύνολό τους με πιστή συμμόρφωση με τους νομικά θεσπισμένους κανόνες. Από αυτή την άποψη, είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι τα μέσα παραγωγής —δηλαδή, ολόκληρη η παραγωγική ικανότητα που απαιτείται για την παραγωγή καταναλωτικών αγαθών καθώς και πρόσθετων κεφαλαιουχικών αγαθών—μπορεί νόμιμα να είναι, και ως επί το πλείστον, ιδιωτική περιουσία ιδιωτών.

Για λόγους απλότητας, στη συζήτηση που ακολουθεί θα αποκαλώ «εργάτες» όλους εκείνους που δεν μοιράζονται την ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής — αν και αυτό δεν ανταποκρίνεται απόλυτα στη συνήθη χρήση του όρου. Ο ιδιοκτήτης των μέσων παραγωγής είναι σε θέση να αγοράσει την εργατική δύναμη του εργάτη. Χρησιμοποιώντας τα μέσα παραγωγής, ο εργάτης παράγει νέα αγαθά που γίνονται ιδιοκτησία του καπιταλιστή. Το ουσιαστικό σημείο αυτής της διαδικασίας είναι η σχέση μεταξύ αυτού που παράγει ο εργαζόμενος και αυτού που αμείβεται, και τα δύο μετρημένα με όρους πραγματικής αξίας. Εφόσον η σύμβαση εργασίας είναι «δωρεάν», αυτό που λαμβάνει ο εργαζόμενος δεν καθορίζεται από την πραγματική αξία των αγαθών που παράγει, αλλά από τις ελάχιστες ανάγκες του και από τις απαιτήσεις των καπιταλιστών για εργατική δύναμη σε σχέση με τον αριθμό των εργαζομένων που ανταγωνίζονται θέσεις εργασίας. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι ακόμη και θεωρητικά η πληρωμή του εργάτη δεν καθορίζεται από την αξία του προϊόντος του.

Το ιδιωτικό κεφάλαιο τείνει να συγκεντρώνεται σε λίγα χέρια, εν μέρει λόγω του ανταγωνισμού μεταξύ των καπιταλιστών και εν μέρει επειδή η τεχνολογική ανάπτυξη και ο αυξανόμενος καταμερισμός εργασίας ενθαρρύνουν το σχηματισμό μεγαλύτερων μονάδων παραγωγής σε βάρος μικρότερων. Το αποτέλεσμα αυτών των εξελίξεων είναι μια ολιγαρχία του ιδιωτικού κεφαλαίου, η τεράστια δύναμη του οποίου δεν μπορεί να ελεγχθεί αποτελεσματικά ούτε από μια δημοκρατικά οργανωμένη πολιτική κοινωνία. Αυτό ισχύει αφού τα μέλη των νομοθετικών οργάνων επιλέγονται από πολιτικά κόμματα, τα οποία χρηματοδοτούνται σε μεγάλο βαθμό ή επηρεάζονται με άλλο τρόπο από ιδιώτες καπιταλιστές που, για όλους τους πρακτικούς σκοπούς, διαχωρίζουν το εκλογικό σώμα από το νομοθετικό σώμα. Η συνέπεια είναι ότι οι εκπρόσωποι του λαού στην πραγματικότητα δεν προστατεύουν επαρκώς τα συμφέροντα των μη προνομιούχων στρωμάτων του πληθυσμού. Επιπλέον, υπό τις υπάρχουσες συνθήκες, οι ιδιώτες καπιταλιστές ελέγχουν αναπόφευκτα, άμεσα ή έμμεσα, τις κύριες πηγές πληροφόρησης (τύπος, ραδιόφωνο, εκπαίδευση). Είναι επομένως εξαιρετικά δύσκολο, και μάλιστα στις περισσότερες περιπτώσεις εντελώς αδύνατο, για τον μεμονωμένο πολίτη να καταλήξει σε αντικειμενικά συμπεράσματα και να κάνει έξυπνη χρήση των πολιτικών του δικαιωμάτων. 

Η κατάσταση που επικρατεί σε μια οικονομία που βασίζεται στην ιδιωτική ιδιοκτησία του κεφαλαίου χαρακτηρίζεται επομένως από δύο βασικές αρχές: πρώτον, τα μέσα παραγωγής (κεφάλαιο) ανήκουν σε ιδιώτες και οι ιδιοκτήτες τα διαθέτουν όπως τους βολεύει, δεύτερον, η σύμβαση εργασίας είναι δωρεάν. Φυσικά, δεν υπάρχει καθαρή καπιταλιστική κοινωνία με αυτή την έννοια. Ειδικότερα, πρέπει να σημειωθεί ότι οι εργαζόμενοι, μέσα από μακροχρόνιους και σκληρούς πολιτικούς αγώνες, κατάφεραν να εξασφαλίσουν μια κάπως βελτιωμένη μορφή της «δωρεάν σύμβασης εργασίας» για ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων. Αλλά συνολικά, η σημερινή οικονομία δεν διαφέρει πολύ από τον «καθαρό» καπιταλισμό. [σ.σ. η μετάφραση δεν είναι η καλύτερη]

Η παραγωγή διεξάγεται για το κέρδος, όχι για χρήση. Δεν υπάρχει καμία διάταξη ότι όλοι όσοι είναι ικανοί και πρόθυμοι να εργαστούν θα είναι πάντα σε θέση να βρουν δουλειά. ένας «στρατός ανέργων» υπάρχει σχεδόν πάντα. Ο εργαζόμενος φοβάται συνεχώς μήπως χάσει τη δουλειά του. Δεδομένου ότι οι άνεργοι και οι κακοπληρωμένοι εργαζόμενοι δεν παρέχουν μια κερδοφόρα αγορά, η παραγωγή των καταναλωτικών αγαθών είναι περιορισμένη και η συνέπεια είναι μεγάλη δυσκολία. Η τεχνολογική πρόοδος συχνά οδηγεί σε περισσότερη ανεργία παρά σε ελάφρυνση του φόρτου εργασίας για όλους. Το κίνητρο του κέρδους, σε συνδυασμό με τον ανταγωνισμό μεταξύ των καπιταλιστών, είναι υπεύθυνο για μια αστάθεια στη συσσώρευση και τη χρήση του κεφαλαίου που οδηγεί σε ολοένα και πιο σοβαρές ύφεση. Ο απεριόριστος ανταγωνισμός οδηγεί σε τεράστια σπατάλη εργασίας και σε αυτόν τον ακρωτηριασμό της κοινωνικής συνείδησης των ατόμων που ανέφερα προηγουμένως.

Αυτόν τον ακρωτηριασμό των ατόμων θεωρώ το χειρότερο κακό του καπιταλισμού. Όλο το εκπαιδευτικό μας σύστημα υποφέρει από αυτό το κακό. Μια υπερβολική ανταγωνιστική στάση εμφυτεύεται στον μαθητή, ο οποίος εκπαιδεύεται να λατρεύει την επίκτητη επιτυχία ως προετοιμασία για τη μελλοντική του καριέρα.

Είμαι πεπεισμένος ότι υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να εξαλειφθούν αυτά τα σοβαρά κακά, δηλαδή μέσω της εγκαθίδρυσης μιας σοσιαλιστικής οικονομίας, συνοδευόμενης από ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα προσανατολίζεται προς κοινωνικούς στόχους. Σε μια τέτοια οικονομία, τα μέσα παραγωγής ανήκουν στην ίδια την κοινωνία και χρησιμοποιούνται με προγραμματισμένο τρόπο. Μια προγραμματισμένη οικονομία, η οποία προσαρμόζει την παραγωγή στις ανάγκες της κοινότητας, θα κατανείμει τη δουλειά που πρέπει να γίνει σε όλους όσους μπορούν να εργαστούν και θα εγγυάται τα προς το ζην σε κάθε άνδρα, γυναίκα και παιδί. Η εκπαίδευση του ατόμου, εκτός από την προώθηση των δικών του έμφυτων ικανοτήτων, θα προσπαθούσε να του αναπτύξει μια αίσθηση ευθύνης για τους συνανθρώπους του αντί της εξύμνησης της δύναμης και της επιτυχίας στη σημερινή μας κοινωνία. 

Ωστόσο, είναι απαραίτητο να θυμόμαστε ότι μια σχεδιασμένη οικονομία δεν είναι ακόμη σοσιαλισμός. Μια σχεδιασμένη οικονομία ως τέτοια μπορεί να συνοδεύεται από την πλήρη υποδούλωση του ατόμου. Το επίτευγμα του σοσιαλισμού απαιτεί τη λύση ορισμένων εξαιρετικά δύσκολων κοινωνικοπολιτικών προβλημάτων: πώς είναι δυνατόν, ενόψει του εκτεταμένου συγκεντρωτισμού της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας, να αποτραπεί η γραφειοκρατία από το να γίνει παντοδύναμη και επιβλητική; Πώς μπορούν να προστατεύονται τα δικαιώματα του ατόμου και με αυτόν τον τρόπο να εξασφαλιστεί ένα δημοκρατικό αντίβαρο στη δύναμη της γραφειοκρατίας;

Η σαφήνεια σχετικά με τους στόχους και τα προβλήματα του σοσιαλισμού έχει τη μεγαλύτερη σημασία στη μεταβατική μας εποχή. Δεδομένου ότι, υπό τις παρούσες συνθήκες, η ελεύθερη και απρόσκοπτη συζήτηση αυτών των προβλημάτων έχει μπει σε ένα ισχυρό ταμπού, θεωρώ ότι η ίδρυση αυτού του περιοδικού είναι μια σημαντική δημόσια υπηρεσία.

2009 , Τόμος 61, Τεύχος 01 (Μάιος)