Δευτέρα 30 Νοεμβρίου 2015

Μαρία Δαμανάκη "ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ ΓΙΑ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΜΕ ΟΠΛΟ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ"

[Στο ΟΙΚΟΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ blog αναρτούμε όποιο θέμα άρθρο θεωρούμε ότι συμβάλλει στην ενημέρωση, καταθέτει ιδέες και προτάσεις για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής. Με αυτή την έννοια αναρτούμε και το άρθρο της κας Μαρίας Δαμανάκη γιατί εκτιμούμε ότι έχει κάτι να πει]
------------
ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ ΓΙΑ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΜΕ ΟΠΛΟ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Η Μαρία Δαμανάκη, πρώην Επίτροπος Θαλάσσιας πολιτικής κ' Αλιείας στην Ε.Ε, Γενική Εκτελεστική Διευθύντρια για τους Ωκεανούς της Nature Conservancy, γράφει στο επιστημονικό οικονομικό περιοδικό: «The Cornerstone, Journal of Sustainable Finance & Banking» - Αναδημοσίευση στο «NATIONAL GEOGRAPHIC» (20/11/2015) και την «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (28/11/2015)
  
Η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών (COP21) για την κλιματική αλλαγή που πραγματοποιείται στο Παρίσι στις αρχές Δεκέμβρη σηματοδοτεί ένα σημαντικό σταυροδρόμι για τον πλανήτη, την παγκόσμια υγεία και τη βιωσιμότητα των ωκεανών μας. Είναι βεβαίως αδύνατο να συζητούμε για το κλίμα χωρίς να αναφέρουμε την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, τις συχνότερες και εντονότερες καταιγίδες, τη διάβρωση των ακτών, τις ποικίλες επιπτώσεις για τους ωκεανούς και τις παράκτιες κοινότητες.

Αυτό που με συγκινεί περισσότερο είναι το μέγεθος αυτής της παγκόσμιας πρόκλησης. Μας προσφέρεται μια τεράστια ευκαιρία για θετικές αλλαγές που μπορούν να σώσουν τους ωκεανούς και τον πλανήτη ευρύτερα, μια σημαντική δυνατότητα να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με το φυσικό περιβάλλον.

Ένας τομέας της δράσης για την κλιματική αλλαγή που κερδίζει πλέον το ενδιαφέρον των παγκόσμιων κοινωνιών και αγορών είναι οι προτεινόμενες λύσεις που στηρίζονται στο ΦΥΣΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ, αξιοποιώντας μεθόδους της ίδιας της φύσης. Είναι οικονομικά αποδοτικές, ευέλικτες, ενώ παράλληλα προσφέρουν σημαντικά οφέλη στην παγκόσμια υγεία, την ασφάλεια των τοπικών κοινοτήτων και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. O χρηματοπιστωτικός τομέας διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην εφαρμογή αυτών των λύσεων.

Στο Λονδίνο, σε πρόσφατη ομιλία του στη Lloyds, ο Διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, Mark Carney απεύθυνε αυστηρές προειδοποιήσεις σχετικά με την ενδεχόμενη οικονομική αποσταθεροποίηση αναφερόμενος και στις δύο πλευρές του ζητήματος: και στα υψηλά κόστη από μελλοντικές καταστροφές και στον κίνδυνο για τις αγορές αν δεν αρχίσει αμέσως η δράση για τον περιορισμό της έκλυσης των αερίων του θερμοκηπίου.

Την ίδια στιγμή, ο διευθύνων σύμβουλος της Αντασφαλιστικής SwissRe, Michel Lies κάλεσε τους ηγέτες όλων των κρατών να καταλήξουν σε συμφωνία, υποστηρίζοντας ότι οι φυσικές καταστροφές κόστισαν κατά μέσο όρο 180 δισεκατομμύρια δολάρια ανά έτος κατά την τελευταία δεκαετία. Το 70% του κόστους αυτού ήταν χωρίς ασφαλιστική κάλυψη. Δαπάνες τέτοιου ύψους μπορούν να επηρεάσουν την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας μιας χώρας.

Υπάρχει λοιπόν μεγάλη ευκαιρία για επενδύσεις στη ΦΥΣΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ με λύσεις που στηρίζονται στο φυσικό κεφάλαιο. Τον τελευταίο χρόνο η Nature Conservancy ανέδειξε  λαμπρά παραδείγματα καινοτομίας και προόδου σε αυτόν τον τομέα, επενδύοντας στα θαλάσσια οικοσυστήματα.
  
Ένα «κλιματικό ασφάλιστρο» από τη φύση

Μέσα από την πρωτοβουλία της Nature Conservancy «Mapping Ocean Wealth», οι ομάδες και οι συνεργάτες μας αναπτύσσουν σε κάθε γεωγραφική περιοχή έναν ολοκληρωμένο οικονομικό υπολογισμό της συνολικής αξίας που προσφέρει στον άνθρωπο ο θαλάσσιος χώρος. Διαθέτουμε επίσης ολοκληρωμένα εργαλεία για ένα σωστό θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό με βάση αυτές τις εκτιμήσεις.

Εστιάζουμε σε νέους τρόπους επενδύσεων, σε υπηρεσίες προστασίας της φυσικής υποδομής - όπως οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, οι ύφαλοι στρειδιών, τα θαλάσσια δένδρα (mangroves) οι θίνες από άμμο, οι υγροβιότοποι και οι φυσικές αλυκές. Έτσι αυξάνουμε την ανθεκτικότητα στις καταστροφές των ευάλωτων παράκτιων κοινοτήτων σε όλο τον κόσμο.

Ένας βασικός τρόπος για να ενθαρρύνουμε το έργο αυτό είναι η συνεργασία μας με την SwissRe και άλλους αντασφαλιστές, ώστε να ενσωματώσουν τα οφέλη που προκύπτουν από τη μείωση του κινδύνου σε παράκτιες περιοχές, οι οποίες διαθέτουν έργα φυσικής υποδομής.

Όλοι μαζί θα πρέπει τώρα να αναρωτηθούμε αν μπορούμε να συνεργαστούμε με την ασφαλιστική αγορά για νέα προϊόντα κλιματικής προστασίας, με σκοπό τη διατήρηση των φυσικών συστημάτων και τη μείωση των ασφάλιστρων. Σ’ αυτή την περίπτωση, θα μπορούσαμε να έχουμε ένα εργαλείο χρηματοδότησης έργων υποδομής με προστασία του φυσικού κεφαλαίου. Πιστεύω ότι αυτό θα γίνει σύντομα πραγματικότητα.
  
Αναχρηματοδότηση του χρέους μιας χώρας με αντάλλαγμα περιβαλλοντική δράση

Μία ακόμη φετινή καινοτομία - η πρώτη στο είδος της στην ιστορία - θα ανακοινωθεί από την Nature Conservancy στο Παρίσι. Είναι η ανταλλαγή χρέους για τη φύση (nature swap) την οποία η κυβέρνηση των Σεϋχέλλων υπέγραψε μαζί με τη Nature Conservancy και τους πιστωτές της χώρας – τη Λέσχη των Παρισίων.

Η συμφωνία θα επιτρέψει στη χώρα να ανακατευθύνει 30 εκατομμύρια δολάρια του χρέους της για να επενδύσει στις θάλασσές της και να ενισχύσει με φυσικές μεθόδους την προστασία των παράκτιων περιοχών έναντι των φυσικών καταστροφών και της κλιματικής αλλαγής. Ήδη επιβλέπω ομάδες μας, που βρίσκονται επί τόπου για την εκπόνηση του πρώτου θαλάσσιου χωροταξικού σχεδίου της χώρας, που ενδεχομένως θα καταλήξει στη δημιουργία της μεγαλύτερης προστατευόμενης θαλάσσιας περιοχής στον πλανήτη.
  
Μέγιστη αξιοποίηση των φυσικών μέσων αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα

Η επένδυση στο φυσικό κεφάλαιο μας βοήθησε να εντοπίσουμε σημαντικούς φυσικούς μηχανισμούς εξοικονόμησης κόστους για τη μείωση της ρύπανσης του διοξειδίου του άνθρακα και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Η Nature Conservancy εκτιμά ότι η διατήρηση και η καλύτερη διαχείριση των τροπικών δασών του πλανήτη, καθώς και των άλλων συστημάτων συμπεριλαμβανομένων των υδροβιότοπων και των παράκτιων εκτάσεων, δίνει τη δυνατότητα αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα κατά περίπου 25% επί του συνόλου των παγκόσμιων εκπομπών ετησίως.

Ενώ οι εκτιμήσεις για τη δέσμευση και αποθήκευση του διοξειδίου με τεχνητές μεθόδους συνήθως αναφέρονται σε ποσά πάνω από 100 δολάρια ανά τόνο, το κόστος της βελτίωσης της χρήσης της γης για τη δέσμευση και αποθήκευση του άνθρακα με φυσικές μεθόδους στοιχίζει λιγότερο από 20 δολάρια ανά τόνο. Συγχρόνως προσφέρουμε παράλληλα οφέλη για τις τοπικές οικονομίες και κοινωνίες και συμβάλουμε στη διατήρηση της βιοποικιλότητας που καμιά μηχανική μέθοδος δεν θα μπορούσε να αντισταθμίσει.

Η Nature Conservancy έχει εργαστεί για τη διατήρηση και αποθήκευση του άνθρακα με φυσικές μεθόδους στα τροπικά δάση για πάνω από μια δεκαετία. Πιο πρόσφατα, εφαρμόζουμε αυτή τη γνώση και την εμπειρία για να διερευνηθούν οι δυνατότητες αποθήκευσης του «μπλε άνθρακα» των υγροτόπων και των «mangrove forests» για καλύτερα αποτελέσματα.

Μετά τη διάσκεψη στο Παρίσι, η φύση θα κάθεται στο τραπέζι ως μία αποτελεσματική στρατηγική μείωσης του κόστους για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, καθώς και της βιωσιμότητας των ωκεανών. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας μπορεί να συμβάλει καθοριστικά ώστε οι επενδύσεις φυσικού κεφαλαίου να αναπτυχθούν σε παγκόσμια κλίμακα.




Κυριακή 29 Νοεμβρίου 2015

Χαρά Καφαντάρη: Η μεγαλύτερη πρόκληση για την ανθρωπότητα, είναι η μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή

[Συνεχίζουμε την πολιτική αρθρογραφία για την κλιματική αλλαγή με το άρθρο της κας Χαρά Καφαντάρη (είναι βουλεύτρια του ΣΥΡΙΖΑ) καθώς και με την ομιλία της [ΕΔΩ] στη βουλή για την τροποποίηση του Πρωτοκόλλου του Κιότο το οποίο έληγε το 2012 και επεκτάθηκε με την ενσωμάτωση της απόφασης στην Ντόχα μέχρι το 2020]

Χαρά Καφαντάρη: Η μεγαλύτερη πρόκληση για την ανθρωπότητα, είναι η μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή


Η μεγαλύτερη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει σήμερα η ανθρωπότητα, είναι η μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή που προκαλείται από την παγκόσμια υπερθέρμανση.



Η μεγαλύτερη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει σήμερα η ανθρωπότητα, είναι η μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή που προκαλείται από την παγκόσμια υπερθέρμανση.

Η επιβεβαίωση της έρχεται καθημερινά, μέσα από την άνοδο της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας και των θαλασσών, την επιδείνωση του φαινομένου της ερημοποίησης περιοχών, την αύξηση της συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων και την διαρκώς μεγαλύτερη συγκέντρωση αερίων ρύπων στην ατμόσφαιρα, που κάθε τόσο ξεπερνούν τα προηγούμενα όρια.

Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός, παρεμπιπτόντως, ανέφερε ότι το 2014 οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα CO2 ξεπέρασαν τα 400ppm.

Ολοένα γίνονται και πιο επίκαιρες οι φωνές για την αναγκαιότητα να ενταθούν οι προσπάθειες για την συγκράτηση της ανόδου της μέσης θερμοκρασίας της Γης στους δύο 20 C στο τέλος του αιώνα.

Η μεγάλη πορεία για τη μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή, άρχισε το 1995, με την πρώτη συνδιάσκεψη στο Βερολίνο, ενώ, το 1997 έγινε δεκτό και τέθηκε σε εφαρμογή το, γνωστό, Πρωτόκολλο του Κιότο, η πρώτη διεθνής προσπάθεια για την χαλιναγώγηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε παγκόσμιο επίπεδο.

Παρά τα όποια αρνητικά της συμφωνίας αυτής και τις μεγάλες απουσίες των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, που ποτέ δεν επικύρωσε το Πρωτόκολλο του Κιότο ή των άλλων μεγάλων ρυπαντών Κίνας, Ινδίας, που σαν αναπτυσσόμενες χώρες δεν είχαν περιορισμούς εκπομπών, ήταν μια πρώτη προσπάθεια στην παγκόσμια συνεργασία για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής και τη σωτηρία της ανθρωπότητας.

Τα χρόνια πέρασαν και πολλές συνδιασκέψεις για την κλιματική αλλαγή εκείνων. Παράλληλα, με την επιστημονική γνώση που αυξανόταν κάθε φορά, ιδιαίτερα μάλιστα με τα πορίσματα της IPCC, της Διεπιστημονικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή του Ο.Η.Ε., που τιμήθηκε και με το βραβείο Νόμπελ για τα ενδιαφέροντα συμπεράσματα της, αυξήθηκε και η ενημέρωση και συνειδητοποίηση του κοινού.

Ποιος είναι δυνατόν να ξεχάσει το πολύχρωμο πλήθος των χιλιάδων διαδηλωτών που συγκεντρώθηκε στο πλαίσιο της συνδιάσκεψης της Κοπεγχάγης, απαιτώντας κλιματική δικαιοσύνη και μια συμφωνία, που θα περιλαμβάνει όλους τους μεγάλους ρυπαντές και θα είναι εφαρμοστέα από όλα τα κράτη.

Όμως, η αβουλία και η απροθυμία των κυβερνήσεων, η δράση των διαφόρων lobbies των ορυκτών καυσίμων, αλλά και οικονομική ύφεση, που εκείνη την εποχή άρχισε να δείχνει τα δόντια της, δεν άφησαν να ακουστεί η βούληση των λαών του πλανήτη.

Η τελική κατάληξη ήταν αναμενόμενη. Αντί να υιοθετηθεί μια νομικά δεσμευτική συμφωνία, τελικά έγινε αποδεκτό ένα άχρωμο σύμφωνο.

Οι επόμενες συνδιασκέψεις στο Κανκούν, το Ντέρμπαν της Ν. Αφρικής, στην Ντόχα του Κατάρ, τη Βαρσοβίας της Πολωνίας, άρχισαν με πολύ μικρές προσδοκίες και τελείωσαν τα πενιχρά αποτελέσματα, ενώ, συνεισέφεραν πολύ λίγα. Ίσως τα πιο θετικά σημεία των στην διασκέψεων αυτών είναι: Η επαναβεβαίωση της ανάγκης να κρατηθεί η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη στα ανεκτά επίπεδα των 2ο C μέχρι το τέλος του αιώνα. Η επιβεβαίωση της ανθρωπογενούς αιτίας της παρούσης κλιματικής αλλαγής, η ανάγκη χρηματοδότησης φτωχότερων χωρών για την προσαρμογή στις συνέπειες που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή, με την παράλληλη δημιουργία ενός «πράσινου ταμείου» που θα χρηματοδοτηθεί από πλούσιες βιομηχανικά χώρες.

Το 2012 έγινε η Διεθνής Συνδιάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή στη Ντόχα του Κατάρ, τη χώρα με τις υψηλότερες κατά κεφαλήν ανθρωπογενείς εκπομπές αέριων ρύπων. Στη συνδιάσκεψη αυτή, την COP 18, όπως είναι γνωστό, παρεμπιπτόντως αναφέρω ότι παραβρέθηκα σαν απεσταλμένη του ελληνικού κοινοβουλίου.

Η σημαντική απόφαση που πάρθηκε στην COP 18, είναι η «Τροποποίηση της Ντόχα στο Πρωτοκόλλου του Κιότο στη Σύμβαση- πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, η οποία εγκρίθηκε με την απόφαση 1/ CMP 8, από την Διάσκεψη των Μερών της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, στις 8 Δεκεμβρίου 2012 στην Ντόχα του Κατάρ».

Ουσιαστικά η τροποποίηση αυτή αφορά στην παράταση των δεσμεύσεων για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που είχαν αναληφθεί με το γνωστό Πρωτόκολλο του Κιότο για μια χρονική περίοδο που αρχίζει από την πρώτη Ιανουαρίου του 2013, δηλαδή από την εκπνοή της πρώτης περιόδου εφαρμογής του πρωτοκόλλου του Κιότο μέχρι την 31 Δεκεμβρίου του 2020, πριν από την εφαρμογή της νέας νομικά δεσμευτικής συμφωνίας που αναμένεται να συμφωνηθεί τον ερχόμενο Δεκέμβριο στη Συνδιάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή στο Παρίσι την COP 21. Υπενθυμίζουμε εδώ ότι το Πρωτόκολλο του Κιότο έχει κυρωθεί από το Ελληνικό Κοινοβούλιο με Νόμο 3017/2002.

Η τροποποίηση, λοιπόν, της Ντόχα προβλέπει δεσμευτικές υποχρεώσεις για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τη δεύτερη περίοδο ανάληψης υποχρεώσεων. Επίσης στα ήδη γνωστά αέρια του θερμοκηπίου, διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο, υποξείδιο του αζώτου (Ν2Ο), υδροφθοράνθρακες (ΗCFs), υπεφθονάνθρακες (PFCs), Εξαφθοριούχο θείο(SF6), προστίθεται ένα νέο αέριο το τριφθοριούχο άζωτο (NF3).

Συγκεκριμένα: Για την επίτευξη των στόχων έχει καταρτιστεί πίνακας που επισυνάπτεται στο νομοσχέδιο με τις δεσμεύσεις από 38 μέρη, στα οποία περιλαμβάνονται 4 δεν είχαν δεσμεύσεις στο αρχικό, ας πούμε, Πρωτόκολλο του Κιότο (Κύπρος, Μάλτα, Καζακστάν και Λευκορωσία). Από την άλλη δεν περιλαμβάνονται οι ΗΠΑ που ποτέ δεν επικύρωσαν το Πρωτόκολλο του Κιότο και ο Καναδάς, που αποχώρησε από το Πρωτόκολλο του Κιότο στις 12 Δεκεμβρίου 2012 ανοίγοντας έτσι, «το κουτί της Πανδώρας». Τρεις άλλες χώρες η Ιαπωνία, η Νέα Ζηλανδία και Ρωσική Ομοσπονδία αποτελούν μέρη του Πρωτοκόλλου του Κιότο, αλλά δεν έχουν αναλάβει στόχους και υποχρεώσεις για τη δεύτερη περίοδο ανάληψης υποχρεώσεων και περιλαμβάνονται πλέον σε ξεχωριστό Παράρτημα μαζί με τον Καναδά.

Ο στόχος του 80% για την Ε.Ε., την Κροατία και την Ισλανδία συνοδεύεται από μια υποσημείωση που διευκρινίζει ότι ο στόχος αυτός είναι υποχρεώσεις που βασίζονται στην παραδοχή ότι θα ικανοποιηθούν από κοινού από τα κράτη μέλη της.

Το τριφθοριούχο άζωτο που προστέθηκε στο κατάλογο των αερίων του θερμοκηπίου, κυρίες και κύριοι Βουλευτές, είναι ένα βιομηχανικό συνθετικό αέριο που χρησιμοποιείται στην παραγωγή μνημών DRAM και στην παραγωγή ηλιακών λεπτού υμενίου. Η παραγωγή του από 100 τόνους το 1992 εκτινάχθηκε στους 4000 το 2007 παραγωγή που αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί. Η προσθήκη στον κατάλογο των αερίων του θερμοκηπίου έγινε επειδή είναι πολύ ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου αυτό το δυναμικό αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη οι 17.200, δηλαδή 1 τόνος τριφθοριούχου αζώτου (NF3) που εκπέμπεται στην ατμόσφαιρα είναι ισοδύναμος με 17.200 τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Υπολογίζεται δε, ότι το 2% της παραγωγής του διαρρέει και εκπέμπεται στην ατμόσφαιρα.

Η τροποποίηση της Ντόχα εισάγει απλουστευμένη διαδικασίες για την αποδοχή από ένα Μέρος να προσαρμόσει τη δέσμευσή του και να αποδεχθεί πιο φιλόδοξους στόχους. Έτσι γίνονται δεκτοί οι πιο φιλόδοξοι στόχοι χωρίς «γραφειοκρατικές» διαδικασίες εγκρίσεων παρά με απλή δήλωση, εκτός αν εγερθούν αντιρρήσεις από περισσότερα από τα τρία τέταρτα των Μερών.

Η τροποποίηση της Ντόχα, επίσης, προβλέπει και μηχανισμό για την αυτόματη προσαρμογή των εκπομπών, ώστε να αποφευχθούν αυξήσεις των εκπομπών από τον μέσο όρο των εκπομπών κατά τα τρία πρώτα έτη της προηγούμενης περιόδου. Αυτό σημαίνει ότι η τροποποίηση της Ντόχα προσαρμόζει αυτόματα ένα μέρος του στόχου του Μέρους για να αποφευχθεί αύξηση των εκπομπών για την περίοδο 2013 - 2020 πέραν του μέσου όρου των εκπομπών για τα έτη 2008 έως 2010.

Το πρωτόκολλο του Κιότο δίνει την δυνατότητα στα Μέρη να τηρούν τις υποχρεώσεις τους από κοινού. Έτσι η Ε.Ε. και τα κράτη μέλη της συμφώνησαν:

-Στη διάσκεψη της Ντόχα ως προς μια ποσοστικοποιημένη δέσμευση μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που περιορίζει τις μέσες ετήσιες εκπομπές κατά την διάρκεια της δεύτερης δεσμευτικής περιόδου (2013-2020) στο 80% του συνόλου των εκπομπών σχετικά με το έτος βάσης (1990).

-Δήλωσαν ότι είναι έτοιμα να προχωρήσουν σε μείωση κατά 30% το 2020 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 στο πλαίσιο μιας παγκόσμιας και συνολικής συμφωνίας για την μετά το 2012 περίοδο, υπό τον όρο ότι και άλλες ανεπτυγμένες χώρες θα δεσμευτούν για ανάλογες μειώσεις και ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες θα συμβάλλουν ανάλογα με τις ευθύνες τους και τις δυνατότητές τους.

Τα κράτη μέλη πρέπει να επικυρώσουν την τροποποίηση της Ντόχα πριν την Συνδιάσκεψη του Παρισιού, δεσμευόμενα «ότι δεν θα υπερβούν τις υποχρεώσεις τους που έχουν καθοριστεί στη νομοθεσία της Ε.Ε.». Τα κράτη μέλη, μεμονωμένα και συλλογικά, έχουν την υποχρέωση να λάβουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για να εξασφαλίσουν την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που απορρέουν από πράξεις των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε., να διευκολύνουν την υλοποίηση της δέσμευσης αυτής και να απόσχουν από κάθε μέτρο που μπορεί να Θέσει σε κίνδυνο την επίτευξη των στόχων της.

Η κύρωση της τροποποίησης της Ντόχα από τα κράτη μέλη της Ε.Ε. πρέπει να γίνει το αργότερο μέχρι την 15.11.2015, ώστε να γίνει δυνατή η ταυτόχρονη έναρξη ισχύος από όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε.. Η έναρξη ισχύος πρέπει να είμαι πριν από τη συμβατική Συνδιάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή που αρχίζει στο Παρίσι σε δύο εβδομάδες. Μια συνδιάσκεψη σημαντική για το μέλλον της ανθρωπότητας, αφού σε αυτήν πρέπει να γίνει κατορθωτό να γίνει αποδεκτή η μεγάλη διεθνής συμφωνία που θα αντικαταστήσει το πρωτόκολλο του Κιότο και θα έχει εφαρμογή από το 2020. Πριν από τρεις εβδομάδες περίπου τα Ηνωμένα έθνη έδωσαν στη δημοσιότητα το προσχέδιο αυτής της συμφωνίας. Το προσχέδιο αυτό έχει ενθαρρυντικά σημεία, αφού σε αυτό συμπεριλαμβάνονται οι προτάσεις και δεσμεύσεις μεγάλων ρυπαντών, όπως οι ΗΠΑ, η Ε.Ε. και άλλων μικρότερων υπό ανάπτυξη χωρών. Συνολικά μέχρι στιγμής έχουν κατατεθεί προτάσεις από 146 χώρες που καλύπουν το 86% των παγκόσμιων ρύπων, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται και το 70% των υπό ανάπτυξη χωρών. Παρ’ όλα αυτά παραμένουν πολλά ανοικτά θέματα, με κύρια την χρηματοδότηση των φτωχότερων χωρών για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κτηματικής αλλαγής ή εκείνο της ευθύνης για τις παλαιότερες συγκεντρώσεις εκπομπών στην ατμόσφαιρα.

Η COP 21 Στο Παρίσι πρέπει να επιτύχει, αφού αποτελεί την ύστατη προσπάθεια της παγκόσμιας κοινότητας για την επίτευξη αυτής της παγκόσμιας συμφωνίας νομικά δεσμευτικής και φιλόδοξης, η οποία να συμπεριλάβει όλους τους ρυπαντές για την σωτηρία, τελικά, της ίδιας της ανθρωπότητας.

Όπως καταλαβαίνετε είμαστε θετικοί στο εν λόγω σχέδιο νόμου. Ευχαριστώ.

ΠΗΓΗ ΑΥΓΗ



Σάββατο 28 Νοεμβρίου 2015

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ | Αριστερά και Οικολογία


ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Την Τρίτη δόθηκε στη δημοσιότητα Έκθεση της υπηρεσίας του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή. Παρουσιάζοντας την έκθεση η κυρία Μ.Wahlström επικεφαλής του Γραφείου του ΟΗΕ για τη Μείωση του Κινδύνου των Καταστροφών (UNISDR) σημείωσε πως ο καιρός και το κλίμα είναι από τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση καταστροφών. Η έκθεση αποδεικνύει ότι ο κόσμος πληρώνει βαρύ τίμημα σε καταστροφές και ανθρώπινες ζωές. Τόνισε ιδιαίτερα ότι μπροστά στις συνομιλίες που ξεκινούν αυτές τις ημέρες στο Παρίσι «μακροπρόθεσμα απαιτείται μια συμφωνία που θα δρομολογηθεί στο  COP21, για τη μείωση των ζημιών από φυσικές καταστροφές, που εκπορεύονται εν μέρει από την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας».

Είκοσι χρόνια μετά τη Διεθνή Διάσκεψη του Κιότο το 1995 και δέκα χρόνια μετά την περίφημη έκθεση του διεθνούς κύρους Άγγλου οικονομολόγου,  λόρδου Nicolas Stern, που επισήμανε το βαρύ οικονομικό κόστος της αποκατάστασης των καταστροφών και τις απώλειες ανθρώπινων ζωών, σήμερα μπροστά την νέα Διεθνή Σύνοδο  του Παρισιού βρισκόμαστε σε μια νέα τραγική αποτίμηση των καταστροφών από την έκθεση του ΟΗΕ για την περίοδο 1995-2015 που κυριολεκτικά συγκλονίζουν!.

Έχουν καταγραφεί χιλιάδες φυσικές καταστροφές (πλημμύρες, θύελλες, καύσωνες, και άλλα καιρικά φαινόμενα που συνδέονται με την κλιματική απορρύθμιση, χιλιάδες χωρίς την υλική αποτίμηση των καταστροφών). Το τραγικότερο όμως είναι το γεγονός ότι δεν περισσεύει αισιοδοξία για την επιτυχία της νέας Διεθνούς Συνόδου του Παρισιού. Λίγα 24ωρα πριν από την έναρξη της Διεθνούς Διάσκεψης για την κλιματική αλλαγή κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί πλέον, ότι η συζήτηση για το κλίμα είναι μια ιδεολογική συζήτηση ή αντιπαράθεση για την υπονόμευση του καπιταλιστικού συστήματος, την ώρα που οι καταστροφές από την απορρύθμιση του θερμοστάτη της Γης είναι παρούσες και καταστρέφουν ένα «κλειστό σύστημα» αργά αλλά σταθερά.  

Ας δούμε όμως το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής, που η γνωστή δημοσιογράφος Νaοmi Klein  χαρακτήρισε ορθώς  ως το μεγαλύτερο έγκλημα του καπιταλισμού, αναλυτικότερα:  
Ένα από τα πιο κρίσιμα χαρακτηριστικά του σύγχρονου καπιταλισμού, ίσως το πιο συγκρουσιακό και επικίνδυνο είναι αυτό της διαδικασίας της ενσωμάτωσης στις δραστηριότητες συσσώρευσης του κεφαλαίου, του συνολικού συστήματος της ζωής του πλανήτη, δηλαδή των «μεταβολικών» διαδικασιών της σχέσης «άνθρωπος- φύση».
Σύμφωνα με αυτή τη διαπίστωση, πρέπει να αναζητηθεί και διεκδικηθεί μια ριζικά διαφορετική μεταβολική σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση διότι όπως διαφαίνεται το πρόβλημα που αφορά την επιβίωση του πλανήτη ως ενός κλειστού μη βιώσιμου πλέον κυκλώματος είναι εδώ και ενεργεί. Οφείλουμε να κατανοήσουμε ότι «η φύση μπορεί να υπάρξει χωρίς τον άνθρωπο, αλλά ο άνθρωπος δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τη φύση».

Να σβήσουμε το χρέος - Όχι τον πλανήτη! COP21: Η διεθνής CADTM (Επιτροπή για την Ακύρωση του Χρέους του Τρίτου Κόσμου) προσχωρεί στη κλιματική κατάσταση έκτακτης ανάγκης!


Να σβήσουμε το χρέος - Όχι τον πλανήτη!
COP21: 
Η διεθνής CADTM (Επιτροπή για την Ακύρωση του Χρέους του Τρίτου Κόσμου) προσχωρεί στη κλιματική κατάσταση έκτακτης ανάγκης!

Από τις 29 Νοεμβρίου μέχρι τις 11 Δεκεμβρίου, θα διεξαχθεί στο Bourget, στα βόρεια του Παρισιού, η COP21 (η 21η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τις κλιματικές αλλαγές). Με αυτή την ευκαιρία 195 εκπρόσωποι των 196 χωρών-μελών της Συνθήκης-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τις κλιματικές αλλαγές (CCNUCC) θα συναντηθούν για να καταλήξουν, επίσημα, σε μια δεσμευτική συμφωνία που θα περιορίζει τη κλιματική υπερθέρμανση μέχρι το ανώτατο όριο των 2ο C.

Ενώ οι πληροφορίες που έχουν κυκλοφορήσει σχετικά με τις προκαταρκτικές διαπραγματεύσεις στη διάρκεια όλης της φετινής χρονιάς προαναγγέλλουν ένα νέο φιάσκο, το δίκτυο CQDTM ενώνει τις δυνάμεις του με όλες τις οργανώσεις που έχουν κηρύξει την κατάσταση κλιματικής έκτακτης ανάγκης!

Υπενθύμιση των γεγονότων
Οι αιτίες αυτής της κλιματικής υπερθέρμανσης και της συσσώρευσης αερίων του θερμοκηπίου είναι πολύ γνωστές -εντατική γεωργία, καύση ορυκτών ενεργειών (αέριο, πετρέλαιο, κλπ), αποψίλωση δασών, στρατιωτικοποίηση των κοινωνιών- και είναι αντανάκλαση αυτού του όλου και πιο παραγωγίστικου και εξορυκτικίστικου καπιταλιστικού συστήματος, που επιβάλλεται από τις δυτικές χώρες στο σύνολο του πλανήτη.

Εξάλλου, από την εποχή της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης, 80% των αερίων του θερμοκηπίου προέρχονται από τις βιομηχανικές χώρες. Κατά συνέπεια, αυτές οι βιομηχανικές χώρες είναι οφειλέτες ενός κλιματικού χρέους.

Οι άμεσες συνέπειες αυτής της υπερθέρμανσης –άνοδος των θερμοκρασιών, λιώσιμο των πάγων, άνοδος της στάθμης και οξινοποίηση των ωκεανών, αύξηση των βροχοπτώσεων και των ξηρασιών, πυρκαγιές και απώλεια σύλληψης διοξειδίου από τα δάση, κλπ- γίνονται ήδη αισθητές, και ειδικά στις χώρες του Νότου, περιοχές που θα πληγούν περισσότερο από τις συνέπειες αυτών κλιματικών αλλαγών. Η ιδιαιτερότητα αυτών των αλλαγών έγκειται στο ότι είναι μη αναστρέψιμες, και οι συνέπειές τους παραμένουν άγνωστες.

Ενώ ο ΟΗΕ υπολογίζει σε πάνω από 600.000 τον αριθμό των νεκρών από τις κλιματικές καταστροφές μέσα σε 20 χρόνια, οι χώρες που είχαν υπογράψει τη συνθήκη του Κυότο το 1997 δεν ανέλαβαν από τότε καμιά πραγματική δέσμευση. Παρά τη κατάσταση έκτακτης ανάγκης, τίποτα δεν δείχνει ότι υπάρχει η παραμικρή αλλαγή σε αυτή τη «παρωδία διαπραγμάτευσης» που είναι η COP21.

«Πολλαπλές λύσεις»;
Απέναντι σε αυτή την αμείλικτη διαπίστωση, ποιες «λύσεις» των κυβερνήσεων μάς εκφράζουν; Καμία!

Η αντικατάσταση μια ορυκτής ενέργειας (πετρέλαιο) από μια άλλη (αέριο). Η προώθηση των «αγροκαυσίμων» ενώ αυτά συμβάλουν στην εντατική και καταστροφική γεωργία δημιουργό μεγάλων μολύνσεων του περιβάλλοντος, αποψίλωσης των δασών, υφαρπαγών γαιών και διατροφικής ανασφάλειας. Η προσφυγή στους γενετικά μεταλλαγμένους οργανισμούς, που είναι ταυτόχρονα καταστροφείς της βιοποικιλότητας και εξαρτώμενοι από τις ορυκτές ενέργειες. Η προσφυγή στο σχιστολιθικό αέριο και στις ποικίλες υδραυλικές ρωγματώσεις. Το θάψιμο κάτω από τη γη των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα με τη βοήθεια πειραματικών τεχνολογιών. Η μη έξοδος από τη πυρηνική ενέργεια που σημαίνει ότι πολλαπλασιάζονται οι κίνδυνοι και τα χιλιετή απόβλητα. Η παράδοση της διαχείρισης του περιβάλλοντος στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, κλπ. Όλα αυτά αντανακλούν τη νοοτροπία της COP21, που επιδιώκει να συγκαλύπτει προκειμένου να προστατεύει καλύτερα τα ιδιωτικά συμφέροντα των πολυεθνικών σε βάρος των πληθυσμών του πλανήτη.

Κάθε χρόνο, η COP χρηματοδοτείται και πατρονάρεται από τις ίδιες πολυεθνικές που είναι και οι κύριοι υπεύθυνοι της κλιματικής αλλαγής. Και αυτή τη φορά, θα τύχουν και πάλι ιδιαίτερης εκπροσώπησης.

Η Engie (GDF-Suez) και η EDF με τις μαζικές τους επενδύσεις στον άνθρακα, η Coca-Cola και οι υφαρπαγές της νερού, η Renault-Nissan και οι πρόσφατες ατυχείς τους περιπέτειες όσον αφορά τις εκπομπές CO2. Το πρώτο βραβείο το παίρνει πιθανόν η ΒΝΡ Paribas, που επενδύει ταυτόχρονα στις εξορυκτικές δραστηριότητες με την εταιρία Glencore, συγγενική της εταιρίας Vale, που ευθύνεται για τη «βραζιλιάνικη Φουκούσιμα» στις 5 Νοεμβρίου 2015, στην εξόρυξη αερίου από το μεσάζοντα της Gazprom ή ακόμα στην εξόρυξη πετρελαίου με τη Shell που καταστρέφει το δέλτα του Νίγηρα (Νιγηρία) για να κάνει κέρδη, και τη Chevron, που βραβεύτηκε πρόσφατα με το «βραβείο της ντροπής» για τη μόλυνση που προκάλεσε στον Ισημερινό.

Οι διεθνείς χρηματοπιστωτικοί θεσμοί (IFIs) όπως η Παγκόσμια Τράπεζα έχουν και αυτοί εμπλακεί ιδιαίτερα στην υπόθεση των ψεύτικων λύσεων που προτείνονται για τις κλιματικές αλλαγές, εξαιτίας ειδικότερα των σχεδίων που χρηματοδοτούν, τόσο στην αγροβιομηχανία όσο και στις ορυκτές ενέργειες ή στη χρηματοδότηση άνθρακα.

Να σβήσουμε το χρέος, όχι τον πλανήτη!

Να γιατί το δίκτυο της CADTM στηρίζει τα καλέσματα για μαζική κινητοποίηση των πολιτών και των κοινωνικών κινημάτων, παρά τις απόπειρες που γίνονται για να φιμωθούν, προκειμένου να μπλοκάρουμε τη θανατερή διεξαγωγή αυτών των ψευτο-διαπραγματεύσεων και να θυμίσουμε στο πληθυσμό ότι οι πραγματικές λύσεις υπάρχουν.

Η CADTM απαιτεί :
· Την αναγνώριση του κλιματικού και οικολογικού χρέους των χωρών του Βορρά προς τις χώρες του Νότου

· Την καταβολή –άνευ όρων και χωρίς ανταλλάγματα- από τις περισσότερο βιομηχανικές χώρες αποζημιώσεων και επανορθώσεων για τη λεηλασία που διέπραξαν εδώ και αιώνες στις χώρες της Περιφέρειας.

· Η Παγκόσμια τράπεζα, το ΔΝΤ και οι άλλοι διεθνείς χρηματοπιστωτικοί θεσμοί να σταματήσουν κάθε χρηματοδότηση σχεδίων που είναι καταστροφικά για το περιβάλλον και συμβάλλουν στη παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

· Την άμεση επιβολή οικολογικής και συνάμα κοινωνικής μεταβατικής διαδικασίας, τόσο στο Βορρά όσο και στο Νότο.

· Την ολοσχερή ακύρωση των άνομων, παράνομων, απεχθών και μη βιώσιμων χρεών που εξαναγκάζουν τις χώρες του Νότου να ακολουθούν εξορυκτικές πολιτικές προκειμένου να αποπληρώνουν αυτά τα χρέη.

Μετάφραση: Γ. Μητραλιά

Δευτέρα 23 Νοεμβρίου 2015

ΣΥΡΙΖΑ: Ανάγκη για προοδευτική μετάβαση σε ένα νέο οικονομικό και ενεργειακό μοντέλο στη | ΕΕ Ανακοίνωση Πολιτικής Γραμματείας για την κλιματική αλλαγή και τη Διάσκεψη του Παρισιού (COP21)




Ανακοίνωση Πολιτικής Γραμματείας για την κλιματική αλλαγή και τη Διάσκεψη του Παρισιού (COP21)

H κλιματική αλλαγή δεν είναι απλά και μόνο ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα λαοί και κυβερνήσεις. Εξ αιτίας του πλανητικού χαρακτήρα των αιτίων και των επιπτώσεών της συνιστά ταυτόχρονα και μια πρόκληση για την αλλαγή της υπάρχουσας πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής τάξης στον πλανήτη. Η Διάσκεψη στο Παρίσι σε λίγες εβδομάδες θα πρέπει να αποτελέσει την αφετηρία γι’ αυτή την αλλαγή.

Η ψήφιση μιας συμφωνίας στην οποία θα εμπεριέχονται οι δεσμεύσεις των κρατών για τη μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων και τα μέτρα προσαρμογής όπως επίσης και για τη χρηματοδότηση των σχετικών δράσεων είναι η πρώτη προϋπόθεση γι’ αυτή τη νέα αφετηρία. Οι μειώσεις εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και των άλλων αερίων θερμοκηπίου θα πρέπει να είναι απολύτως συγκεκριμένες όσον αφορά τόσο την ποσότητα όσο και το χρονικό διάστημα που θα υλοποιηθούν. Το ίδιο ισχύει και για τα αναγκαία μέτρα προσαρμογής. Το ζήτημα της χρηματοδότησης είναι κρίσιμης σημασίας και η λύση του πρέπει να αποτελέσει βασικό στοιχείο της συμφωνίας.

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι εξαιρετικά σημαντικές ιδίως για τις φτωχές χώρες. Η μέχρι τώρα, όμως, χρηματοδότηση των σχετικών δράσεων ήταν αναποτελεσματική αφού δεν συνέβαλε στην κατάλληλη αντιμετώπιση των βασικών αναγκών των φτωχών πληθυσμών του πλανήτη σε σχέση με την υλοποίηση δράσεων μετριασμού των επιπτώσεων και κυρίως προσαρμογής τους στη διαμορφούμενη νέα κατάσταση. Η άμεση εκταμίευση του ποσού των 100 δις δολαρίων που συμφωνήθηκε στη Διάσκεψη της Κοπεγχάγης θα είναι το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.

Οι μέχρι τώρα διαπραγματεύσεις δεν δείχνουν ότι θα υπάρξουν τέτοιες δεσμεύσεις, αλλά μόνο γενικές κατευθύνσεις προς τα κράτη. Είναι, λοιπόν, επιτακτική ανάγκη ο ΣΥΡΙΖΑ να αναζητήσει συμμαχίες με όλες τις προοδευτικές δυνάμεις με στόχο, η συμφωνία που θα υπογραφεί στο Παρίσι, να υποχρεώνει τα κράτη να συμβάλουν με συγκεκριμένο τρόπο στην αντιμετώπιση των ζητημάτων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή ανάλογα με το μερίδιο της ιστορικής τους ευθύνης (αρχή της κοινής αλλά διαφοροποιημένης ευθύνης). Για να επιτευχθούν οι εν λόγω στόχοι απαιτούνται η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) και η ταυτόχρονη μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων. Ο ΣΥΡΙΖΑ εκτιμά ότι θα πρέπει να τεθεί ο στόχος της πλήρους απαγόρευσης της χρήσης ορυκτών καυσίμων με ορίζοντα το 2050 περιγράφοντας σαφείς και μετρήσιμους ενδιάμεσους στόχους.

Ωστόσο, ένας τέτοιος στόχος έρχεται σε σύγκρουση με τις κυρίαρχες οικονομικές δυνάμεις που στηρίζονται στο παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο των ορυκτών καυσίμων και οι οποίες έχουν τη δύναμη και την επιρροή να κατευθύνουν τις παγκόσμιες πολιτικές ελίτ. Ο ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας επίγνωση του ταξικού χαρακτήρα των πολιτικών που επιμένουν στη συνέχιση του ίδιου παραγωγικού και αναπτυξιακού μοντέλου έστω και με επιφανειακές βελτιώσεις που δεν αλλάζουν όμως την ουσία τους, είναι σταθερά προσανατολισμένος προς την οικοδόμηση συμμαχιών με όλες εκείνες τις δυνάμεις οι οποίες στοχεύουν στην ανατροπή του υπάρχοντος μοντέλου παραγωγής και κατανάλωσης.

Οι δυνάμεις αυτές θα πρέπει να συντονίσουν τον αγώνα τους σε όλα τα επίπεδα (διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό). Στο διεθνές επίπεδο απαιτείται ο συντονισμός της δράσης και η συγκεκριμενοποίηση των στόχων στα πλαίσια του ΟΗΕ με πρώτο βήμα τη Διάσκεψη του Παρισιού. Στο σχέδιο απόφασης που θα αποτελέσει τη βάση των συζητήσεων στη Διάσκεψη του Παρισιού δεν γίνεται καμία αναφορά στις ΑΠΕ ή τον περιορισμό των ορυκτών καυσίμων. Επομένως, ο συντονισμός όλων των δυνάμεων πρέπει να έχει ως άξονα αναφοράς τις δεσμεύσεις για την ανάπτυξη των ΑΠΕ και για την απαγόρευση των ορυκτών καυσίμων όπως τα οριοθετήσαμε παραπάνω.

Στο ευρωπαϊκό επίπεδο ο ΣΥΡΙΖΑ θα αγωνιστεί με όλες τις δυνάμεις που επιθυμούν μια διαφορετική πορεία της ΕΕ στην οποία κυρίαρχο ρόλο θα έχει η προοδευτική μετάβαση σε ένα νέο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ενεργειακό μοντέλο με βάση την κλιμακούμενη «αποανθρακοποίηση» της οικονομίας, ΤΗΝ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ την ενίσχυση των ΑΠΕ, τον εξορθολογισμό των μεταφορών, ΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ και την ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας. Αυτή η πολιτική θα επιτρέψει και φυσικοί πόροι να εξοικονομούνται και η πορεία του φαινομένου του θερμοκηπίου να αντιστραφεί.

Στο εθνικό επίπεδο θα πρέπει να υλοποιηθεί η εξειδίκευση και εφαρμογή των παραπάνω στόχων. Ειδικότερα, Η ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ η ανάπτυξη των ΑΠΕ ΚΑΙ Η ΑΛΛΑΓΗ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ θα πρέπει να γίνει με κατεύθυνση την ικανοποίηση των τοπικών αναγκών μέσω της ανάπτυξης των κοινωνικών-συνεργατικών τομέων της οικονομίας έτσι ώστε και η απασχόληση να ενισχυθεί και η προστασία του περιβάλλοντος να εξασφαλιστεί. Οι στόχοι που πρέπει να θέσουμε σε εθνικό επίπεδο θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται πλήρως με εκείνους που αναφέρονται σε σχέση με το διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο τόσο για τις ΑΠΕ όσο και για τη χρήση των ορυκτών καυσίμων.

Η αντιμετώπιση των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών ζητημάτων που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή απαιτούν νέες πολιτικές διαδικασίες. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα ενθαρρύνει τον ανοιχτό δημοκρατικό διάλογο σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο για όλα τα παραπάνω ζητήματα, υιοθετώντας νέες μορφές συμμετοχικής δημοκρατίας, διότι μόνο εάν ενταχθούν στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων όλοι όσοι υφίστανται τις επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή, θα είναι δυνατή η αποτελεσματική αντιμετώπισή τους.

Για ένα Plan – E(co) της Ριζοσπαστικής Οικολογίας και των Νέων Κοινωνικών Κινημάτων


Για ένα PlanE(co) της Ριζοσπαστικής Οικολογίας και των Νέων Κοινωνικών Κινημάτων
Νοέμβριος 2015

Σιάτλ, Γένοβα, Κοινωνικά Φόρουμ, Ταχρίρ, Αγανακτισμένοι, Occupy Wall Street! Ονόματα γνώριμα που συμβολίζουν μια δεκαπενταετία αναζωπύρωσης μιας σειράς ασταθών κοινωνικών κινημάτων που δίνουν νέο νόημα στα πολλαπλά δικαιώματα (πολιτικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά) και στην πολιτική όπως το κίνημα της άμεσης δημοκρατίας (πλατειών), της απο-ανάπτυξης και της μετάβασης (κινήματα διαφορετικής παραγωγικής και καταναλωτικής αντίληψης). Είναι οι μεγάλοι σταθμοί στους οποίους επένδυσε τόσο η νέα αριστερά, όσο και ο οικολογικός και ελευθεριακός χώρος, μέσα από την πολυχρωμία του. Αυτά τα κινήματα έχουν πολιτικά προτάγματα παρόμοια με αυτά της ριζοσπαστικής οικολογίας και αποτελούν πραγματικά εργαστήρια κοινωνικού πειραματισμού.

Παρασκευή 20 Νοεμβρίου 2015

Κυριακή 29 Νοεμβρίου | Διαδηλώνουμε στην Αθήνα για την COP21 | Στο σταθμό του ΜΕΤΡΟ - ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ώρα 11:30





Στην Υπεράσπιση του Οκτώβρη | Λέον Τρότσκι


Στην Υπεράσπιση του Οκτώβρη
Ο λόγος στην Κοπεγχάγη

Πρόλογος του μεταφραστή

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί τον λόγο που εκφώνησε ο Λ. Τρότσκι το 1932 στην Κοπεγχάγη, πάνω στις αιτίες και τις προοπτικές της Ρωσικής Επανάστασης, που συμπλήρωνε τότε ήδη 15 χρόνια ζωής.

Είναι μια περίοδος εξαιρετικά σημαντική. Η οικονομική κρίση που ακολούθησε το κραχ του 1929 βρισκόταν στο ζενίθ της, έχοντας δημιουργήσει δεκάδες εκατομμύρια ανέργων σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Η Σοβιετική Ένωση μόλις έβγαινε από την καταστροφική περίοδο της «αναγκαστικής κολεκτιβοποίησης». Στη Γερμανία, εξ’ αιτίας των εγκληματικών λαθών του Στάλιν και της 3ης Διεθνούς, ο Χίτλερ βρισκόταν ένα μόνο βήμα μακριά από την εξουσία, στην οποία θα ανέβαινε τελικά λίγους μήνες αργότερα. Και σ’ ολόκληρη την Ευρώπη η ταξική πάλη όδευε προς το υψηλότερο σημείο της.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, μια διάλεξη για την Επανάσταση μόνο ακαδημαϊκό χαρακτήρα δεν μπορούσε να έχει. Όσο κι αν καλύπτεται από έναν θεωρητικό μανδύα, ολόκληρη η ομιλία του Λ. Τρότσκι διαπνέεται από ένα φλογερό πάθος και την πίστη του ομιλητή στο σοσιαλιστικό μέλλον της ανθρωπότητας.

Στον αναγνώστη που δεν γνωρίζει την ιστορία της πάλης μέσα στους κόλπους του Μπολσεβίκικου Κόμματος, θα φανεί ίσως αδιανόητο το γεγονός ότι είχαν κιόλας συμπληρωθεί 9 χρόνια συκοφαντίας και διώξεων ενάντια στον Λ. Τρότσκι και την Αριστερή Αντιπολίτευση που είχε δημιουργηθεί τόσο στη Σοβιετική Ένωση όσο και στην Κομμουνιστική Διεθνή και που πάλευε ενάντια στην σταλινική γραφειοκρατία. Και ότι τα μισά από αυτά ο Λ. Τρότσκι τα είχε περάσει στην εξορία, πρώτα στο Καζακστάν και έπειτα στην Τουρκία, όπου τον είχε εξορίσει η ηγετική σταλινική ομάδα, ελπίζοντας ότι μ’ αυτόν τον τρόπο θα έκανε να ξεχαστούν η προσφορά και οι ιδέες του, ιδέες που αποτελούσαν θανάσιμο κίνδυνο για την ίδια της την ύπαρξη. Με τον χαρακτηριστικό του τρόπο, ο Τρότσκι καταφέρνει ν’ απομονώσει τις προσωπικές του τύχες από τα μεγάλα ιστορικά καθήκοντα στα οποία είχε ταχθεί και τα οποία υπηρέτησε μέχρι το τέλος της ζωής του.
--------------------------------
Στην Υπεράσπιση του Οκτώβρη
Λέον Τρότσκι

Αγαπητοί ακροατές,
Ήρθα για πρώτη φορά στην Κοπεγχάγη στο Διεθνές Σοσιαλιστικό Συνέδριο και σχημάτισα τις καλύτερες εντυπώσεις για την πόλη σας. Αλλά αυτό έγινε πριν από ένα τέταρτο του αιώνα. Στο Έρεσουντ[1] και στα φιόρδ το νερό άλλαξε πολλές φορές από τότε. Και όχι μόνο το νερό. Ο πόλεμος τσάκισε την ραχοκοκαλιά της γέρικης ευρωπαϊκής ηπείρου. Οι ποταμοί και οι θάλασσες της Ευρώπης παρέσυραν μαζί τους πολύ ανθρώπινο αίμα. Η ανθρωπότητα και κυρίως το ευρωπαϊκό της τμήμα πέρασε δύσκολες δοκιμασίες κι έγινε πιο σκυθρωπή και σκληρή. Όλες οι μορφές της πάλης έγιναν εντονότερες και πιο τραχιές. Ο κόσμος μπήκε σε μια εποχή μεγάλης αλλαγής. Οι έσχατες εξωτερικεύσεις αυτής της αλλαγής είναι ο πόλεμος και η επανάσταση.

Πριν περάσω στο θέμα της διάλεξής μου – στη Ρωσική Επανάσταση – πρέπει να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στους οργανωτές της συγκέντρωσης, στον Σύνδεσμο Σοσιαλδημοκρατών Φοιτητών της Κοπεγχάγης. Το κάνω σαν πολιτικός αντίπαλος. Είναι αλήθεια ότι η διάλεξή μου έχει σκοπό επιστημονικό – ιστορικό και όχι πολιτικό. Το υπογραμμίζω ευθύς εξαρχής. Αλλά είναι αδύνατο να μιλήσω για μια επανάσταση από την οποία ξεπήδησε η Σοβιετική Δημοκρατία, χωρίς να πάρω μια πολιτική θέση. Υπό την ιδιότητά μου του ομιλητή, η σημαία μου δεν παύει να είναι η ίδια σημαία κάτω από την οποία έλαβα μέρος στα επαναστατικά γεγονότα.

Μέχρι τον πόλεμο[2] το κόμμα των Μπολσεβίκων ανήκε στην Σοσιαλδημοκρατική Διεθνή. Στις 4 του Αυγούστου του 1914, η ψήφος των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών υπέρ των πολεμικών πιστώσεων έβαλε ένα οριστικό τέλος σ’ αυτή τη σύνδεση κι οδήγησε σε μια περίοδο αδιάκοπης κι ασυμβίβαστης πάλης του Μπολσεβικισμού εναντίον της Σοσιαλδημοκρατίας. Μήπως αυτό σημαίνει πως οι διοργανωτές αυτής της συγκέντρωσης έκαναν λάθος που με κάλεσαν σαν ομιλητή; Πάνω σ’ αυτό, το ακροατήριο θα είναι σε θέση να κρίνει μετά το τέλος της διάλεξής μου. Για να εξηγήσω γιατί δέχτηκα την ευγενική αυτή πρόσκληση, να παρουσιάσω μιαν έκθεση πάνω στην Ρωσική Επανάσταση, επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω ότι κατά τα 35 χρόνια της πολιτικής μου ζωής, τα ζητήματα της Ρωσικής Επανάστασης αποτέλεσαν τον άξονα όλων των θεωρητικών μου αναζητήσεων αλλά και των πρακτικών μου ενεργειών. Τα 4 χρόνια της παραμονής μου στην Τουρκία αφιερώθηκαν κυρίως στην ιστορική επεξεργασία των προβλημάτων της Ρωσικής Επανάστασης. Ίσως αυτή μου η ενασχόληση να μου δίνει το δικαίωμα να ελπίζω ότι θα καταφέρω να βοηθήσω, όχι μόνο τους ιδεολογικούς φίλους και υποστηρικτές, αλλά επίσης και τους αντίπαλους της Επανάστασης, να προσεγγίσουν κάποιες απ’ τις πλευρές της που μέχρι τώρα διέφευγαν της προσοχής τους. Όπως και να ‘χει, ο σκοπός της διάλεξής μου είναι να βοηθήσω να καταλάβουν. Δεν σκοπεύω εδώ να προπαγανδίσω την Επανάσταση ούτε να καλέσω σε Επανάσταση. Θέλω να εξηγήσω την Επανάσταση.

Η Υλιστική Αντίληψη της Ιστορίας
Η ανθρώπινη κοινωνία γεννήθηκε έχοντας σαν ιστορικό προορισμό την συνεργασία στον αγώνα για την επιβίωση και την εξασφάλιση της συνέχειας των γενεών. Ο χαρακτήρας της κοινωνίας καθορίζεται από τον χαρακτήρα της οικονομικής της οργάνωσης. Ο χαρακτήρας δε της Οικονομίας αποφασίζεται από το επίπεδο ανάπτυξης των μέσων παραγωγής.
Σε κάθε μεγάλη περίοδο μιας συγκεκριμένης ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, αντιστοιχεί ένα συγκεκριμένο κοινωνικό σύστημα. Και κάθε κοινωνικό σύστημα, ίσαμε τώρα, έχει εξασφαλίσει μεγάλα πλεονεκτήματα για την εκάστοτε κυρίαρχη τάξη.
Είναι καθαρό λοιπόν πως τα κοινωνικά συστήματα δεν είναι αιώνια. Γεννιούνται κι αναπτύσσονται ιστορικά και κάποια στιγμή μεταβάλλονται σε εμπόδια για κάθε παρά πέρα ανάπτυξη. «Ο’τι γεννιέται, αξίζει κιόλας να χαθεί»[3].
Αλλά καμιά κυρίαρχη τάξη ως τώρα δεν έχει παραιτηθεί εθελοντικά και ειρηνικά. Στα ζητήματα ζωής και θανάτου, επιχειρήματα βασισμένα στην λογική δεν έχουν ποτέ καταφέρει να αντικαταστήσουν τα επιχειρήματα που βασίζονται στην δύναμη και την βία. Ίσως είναι λυπηρό, αλλά έτσι είναι. Δεν έχουμε φτιάξει εμείς αυτόν τον κόσμο. Είμαστε αναγκασμένοι να τον δεχτούμε όπως έχει.

Η σημασία της επανάστασης
Επανάσταση σημαίνει αλλαγή του κοινωνικού καθεστώτος. Μεταβιβάζει την εξουσία από τα χέρια μιας τάξης που έχει εξαντληθεί ιστορικά, στα χέρια μιας άλλης τάξης που βρίσκεται σε άνοδο. Η εξέγερση αποτελεί την πιο κρίσιμη και οξεία στιγμή μέσα στην πάλη δύο τάξεων για την εξουσία. Και δεν μπορεί να οδηγήσει στην πραγματική νίκη της Επανάστασης και στην εγκαθίδρυση ενός νέου κοινωνικού συστήματος, παρά μόνο στην περίπτωση που βασίζεται πάνω σε μια προοδευτική τάξη, που είναι ικανή να συγκεντρώσει γύρω της την συντριπτική πλειοψηφία του λαού.
Αντίθετα με τις διαδικασίες που επικρατούν στη φύση, η επανάσταση πραγματοποιείται από ανθρώπους και δια μέσω των ανθρώπων. Αλλά και μέσα στην επανάσταση, οι άνθρωποι ενεργούν κάτω από την επίδραση κοινωνικών συνθηκών που δεν επιλέχτηκαν απ’ αυτούς, αλλά που τις κληρονόμησαν από το παρελθόν και που χαράζουν επιτακτικά τον δρόμο. Ακριβώς γι’ αυτό – και μόνο γι’ αυτό – η επανάσταση ακολουθεί συγκεκριμένους νόμους.


Ωστόσο, η ανθρώπινη συνείδηση δεν αντανακλά παθητικά τις αντικειμενικές συνθήκες. Έχει την συνήθεια να επιδρά ενεργητικά πάνω σ’ αυτές. Σ’ ορισμένες στιγμές, η επίδραση αυτή αποκτά ένα μαζικό χαρακτήρα, έντονο και γεμάτο πάθος. Τα φράγματα του τι είναι Δίκαιο και των ισοζυγίων δύναμης ανατρέπονται. Στην πραγματικότητα, αυτή η δραστική επέμβαση των μαζών πάνω στα ιστορικά γεγονότα, αποτελεί το πιο ουσιώδες στοιχείο της επανάστασης.
Αλλά ακόμη κι η πιο ορμητική δραστηριότητα μπορεί να μείνει στο επίπεδο μιας μεγάλης διαδήλωσης ή μιας ανταρσίας, χωρίς ν’ ανέβει στο ύψος της επανάστασης. Η εξέγερση των μαζών πρέπει να επιδιώκει να οδηγήσει στην ανατροπή της κυριαρχίας μιας τάξης και στην εγκαθίδρυση της εξουσίας μιας άλλης. Μόνο τότε μπορούμε να μιλάμε για επανάσταση. Η μαζική εξέγερση όμως, δεν είναι μια ξεκομμένη διαδικασία, μια επιχείρηση που μπορεί κάποιος να εξαπολύσει σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή, κατά τα γούστα του. Αντιπροσωπεύει ένα στοιχείο που καθορίζεται αντικειμενικά μέσα στην εξέλιξη της επαναστατικής διαδικασίας, όπως και η ίδια η επανάσταση είναι ένας αντικειμενικά καθορισμένος σταθμός μέσα στην πορεία της κοινωνίας. Αλλά όταν οι συνθήκες της εξέγερσης υπάρχουν, δεν μπορεί να περιμένει κανείς παθητικά, με ανοιχτό το στόμα. Όπως λέει ο Σαίξπηρ, «Έρχεται μια στιγμή που πρέπει ν’ ακολουθήσεις το κύμα της παλίρροιας, αν θες να βρεις έναν θησαυρό».

Για να σαρώσει το κοινωνικό σύστημα που έχει φάει πια το ψωμί του, η προοδευτική τάξη πρέπει να καταλάβει ότι η ώρα της έχει σημάνει και να θέσει στον εαυτό της το καθήκον της κατάληψης της εξουσίας. Εδώ ανοίγει το πεδίο της συνειδητής επαναστατικής δράσης, όπου η πρόβλεψη και ο υπολογισμός συνδυάζονται με την θέληση και την τόλμη. Με άλλα λόγια: Εδώ ανοίγει το πεδίο δράσης του Κόμματος.

Το «Πραξικόπημα»
Το επαναστατικό κόμμα συνενώνει μέσα του τα καλύτερα στοιχεία της προοδευτικής τάξης. Χωρίς ένα κόμμα ικανό να προσανατολίζεται στις περιστάσεις, να εκτιμά την πορεία και τον ρυθμό των γεγονότων και να κερδίζει έγκαιρα την εμπιστοσύνη των μαζών, η νίκη της προλεταριακής επανάστασης είναι αδύνατη. Αυτή είναι η σχέση των αντικειμενικών και των υποκειμενικών παραγόντων της εξέγερσης και της επανάστασης.
Όπως ξέρετε, οι αντίπαλοι στις συζητήσεις – και ιδιαίτερα στην Θεολογία – συνηθίζουν μερικές φορές να υποβαθμίζουν την επιστημονική αλήθεια, σπρώχνοντας την μέχρι τον παραλογισμό. Αυτή η μέθοδος ονομάζεται «εις άτοπον επαγωγή». Θα ακολουθήσουμε εδώ τον αντίθετο δρόμο, ξεκινώντας από έναν παραλογισμό, για να προσεγγίσουμε με περισσότερη ακρίβεια την αλήθεια. Όπως και να ‘χει, δεν μπορεί να παραπονεθεί κανείς για έλλειψη παραλογισμών. Ας πάρουμε έναν από τους πιο πρόσφατους και ωμούς:

Ο Ιταλός συγγραφέας Μαλαπάρτε, που είναι κάτι σαν φασίστας θεωρητικός - ναι, υπάρχουν και τέτοιοι – πρόσφατα κυκλοφόρησε ένα βιβλίο πάνω στην τεχνική του πραξικοπήματος. Όπως ήταν φυσικό, ο συγγραφέας αφιερώνει εκεί έναν όχι ευκαταφρόνητο αριθμό σελίδων πάνω στην «ανάλυση» της Οκτωβριανής Επανάστασης.
Σε αντιδιαστολή με την «στρατηγική» του Λένιν, που πάντα παρέμενε συνδεδεμένη με τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες στη Ρωσία το 1917, η «τακτική» του Τρότσκι, κατά την έκφραση του Μαλαπάρτε, δεν περιοριζόταν καθόλου απ’ αυτές τις συνθήκες. Αυτή είναι η κεντρική ιδέα του βιβλίου! Μέσα στις σελίδες του, ο συγγραφέας υποχρεώνει τον Λένιν και τον Τρότσκι να κάνουν πολυάριθμους διαλόγους, στους οποίους και οι δύο συνδιαλεγόμενοι δείχνουν την ίδια βαθύτητα πνεύματος μ’ αυτή που η φύση έχει θέσει στη διάθεση του ίδιου του Μαλαπάρτε.

Στους στοχασμούς του Λένιν για τις κοινωνικές και πολιτικές προϋποθέσεις που είναι απαραίτητες για την επανάσταση, ο Τρότσκι υποτίθεται πως απαντά επί λέξει: «Η στρατηγική σου απαιτεί πολύ ευνοϊκές συνθήκες. Η εξέγερση δεν έχει ανάγκη από τίποτα. Είναι αυτάρκης». Ακούτε; «Η εξέγερση δεν χρειάζεται τίποτα»!! Αυτός είναι ακριβώς, αγαπητοί ακροατές, ο παραλογισμός που θα μας χρησιμεύσει για να προσεγγίσουμε την αλήθεια. Ο συγγραφέας επαναλαμβάνει με επιμονή ότι τον Οκτώβρη δεν θριάμβευσε η «στρατηγική του Λένιν», αλλά η «τακτική του Τρότσκι». Και είναι αυτή η τακτική που απειλεί, σύμφωνα με τον συγγραφέα, ακόμη και σήμερα την ειρήνη των κρατών της Ευρώπης. «Η στρατηγική του Λένιν», μεταφέρω κατά γράμμα, «δεν αποτελεί άμεσο κίνδυνο για τις Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Αλλά η τακτική του Τρότσκι αντιπροσωπεύει έναν πραγματικό και διαρκή κίνδυνο γι’ αυτές». Και πιο συγκεκριμένα: «Βάλτε τον Πουανκαρέ[4] στη θέση του Κερένσκι[5] και το μπολσεβίκικο πραξικόπημα του 1917 θα είχε επίσης πετύχει». Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι ένα τέτοιο βιβλίο μεταφράστηκε σ’ αρκετές γλώσσες και έτυχε σοβαρής υποδοχής.

Μάταια θ΄ αναρωτηθεί κανείς ποια είναι γενικά η χρησιμότητα της «στρατηγικής του Λένιν», αφού η «τακτική του Τρότσκι» μπορεί να εγγυηθεί την επίτευξη των ίδιων επιδιώξεων και σ’ οποιαδήποτε μάλιστα συγκυρία. Και γιατί άραγε οι νικηφόρες επαναστάσεις να είναι τόσο σπάνιες, όταν για την επιτυχία τους είναι αρκετές μερικές τεχνικές οδηγίες;
Ο διάλογος μεταξύ των Λένιν και Τρότσκι που παρουσιάζεται από τον φασίστα συγγραφέα, είναι φυσικά μια ανόητη επινόηση απ’ την αρχή μέχρι το τέλος, τόσο στη φόρμα όσο και στο περιεχόμενο. Και δεν είναι λίγες οι παρόμοιες επινοήσεις που κυκλοφορούν στον κόσμο σήμερα. Λόγου χάρη, εκδόθηκε πρόσφατα στην Μαδρίτη ένα βιβλίο που υποτίθεται πως έγραψα εγώ, με τίτλο “La Vida del Lenin” (Η ζωή του Λένιν), για το οποίο είμαι τόσο υπεύθυνος όσο και για τις «τεχνικές οδηγίες» του Μαλαπάρτε. Η εβδομαδιαία επιθεώρηση Estampa έσπευσε να παρουσιάσει ήδη ολόκληρα κεφάλαια απ’ αυτό το βιβλίο, στο οποίο επιχειρείται μια τερατώδης βεβήλωση της μνήμης ενός ανθρώπου που τίμησα και τιμώ περισσότερο απ’ οποιονδήποτε από τους σύγχρονους μου.

Αλλά ας μην ασχοληθούμε άλλο με τους πλαστογράφους. Ο γέρο Βίλχελμ Λήμπκνεχτ[6], ο πατέρας του αθάνατου μαχητή και ήρωα Κάρλ Λήμπκνεχτ[7], συνήθιζε να λέει πως «ο επαναστάτης πολιτικός πρέπει να εφοδιαστεί με χοντρό πετσί». Ακόμη πιο εκφραστικά, ο Δόκτωρ Στόκμανν[8] συμβούλευε όποιον σκόπευε να τεθεί αντιμέτωπος με την κοινή γνώμη, να μην φορά καινούρια παντελόνια. Λαβαίνουμε σοβαρά υπ’ όψη αυτές τις δυο καλές συμβουλές και προχωρούμε.

Οι αιτίες του Οκτώβρη
Ποια ερωτήματα θέτει η Οκτωβριανή Επανάσταση σ’ έναν σκεπτόμενο άνθρωπο;

1. Γιατί και με ποιον τρόπο έγινε η επανάσταση; Ή πιο σωστά, γιατί η προλεταριακή επανάσταση κατάφερε να θριαμβεύσει σε μια από τις πιο καθυστερημένες χώρες της Ευρώπης;

2. Ποια ήταν τα αποτελέσματα της Οκτωβριανής Επανάστασης; Και τελικά,

3. Κατάφερε ν’ αποδείξει την αξία της;

Το πρώτο ερώτημα, αναφορικά με τις αιτίες, μπορεί πια να απαντηθεί μ’ έναν περισσότερο ή λιγότερο διεξοδικό τρόπο. Προσπάθησα να το κάνω στην «Ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης» με μεγάλη λεπτομέρεια. Εδώ, δεν μπορώ παρά να διατυπώσω τα πιο σημαντικά συμπεράσματα.


Ο νόμος της Ανισόμερης Ανάπτυξης[9]
Το γεγονός ότι προλεταριάτο έφτασε για πρώτη φορά στην εξουσία σε μια χώρα τόσο καθυστερημένη σαν την παλιά τσαρική Ρωσία, φαίνεται μυστηριώδες μόνο εκ πρώτης όψεως. Στην πραγματικότητα αυτή η εξέλιξη ήταν σε απόλυτη συνάφεια με τους ιστορικούς νόμους. Ήταν κάτι που μπορούσε να προβλεφτεί και πράγματι προβλέφτηκε. Πολύ δε περισσότερο, ακριβώς πάνω σ’ αυτή την πρόβλεψη οι δυνάμεις του επαναστατικού μαρξισμού έχτισαν την στρατηγική και τις προοπτικές τους, πολύ πριν ξεσπάσουν τα αποφασιστικά γεγονότα.
Η πρώτη και πιο γενική εξήγηση: Η Ρωσία είναι μια καθυστερημένη χώρα, αλλά δεν αποτελεί παρά ένα τμήμα της παγκόσμιας οικονομίας, ένα στοιχείο του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος. Μ’ αυτή την έννοια, ο Λένιν έλυσε το αίνιγμα της Ρωσικής Επανάστασης με την ανάγλυφη διατύπωση: «Η αλυσίδα έσπασε στον πιο αδύναμό της κρίκο».

Πρόκειται για μια εξαιρετικά παραστατική εικόνα. Ο μεγάλος πόλεμος, αποτέλεσμα των αντιφάσεων του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος, παρέσυρε στον στρόβιλό του χώρες που βρισκόντουσαν στα πιο διαφορετικά στάδια εξέλιξης, αλλά έθεσε σε όλες τα ίδια καθήκοντα. Είναι φανερό ότι τα βάρη αυτού του πολέμου θα ήταν πιο αβάσταχτα για τις πιο καθυστερημένες χώρες. Η Ρωσία ήταν η πρώτη που αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Αλλά για να αποσπαστεί απ’ τον πόλεμο, ο ρωσικός λαός έπρεπε πρώτα να ανατρέψει τις κυρίαρχες τάξεις. Έτσι, η αλυσίδα του πολέμου έσπασε στον πιο αδύναμο κρίκο της.

Αλλά ο πόλεμος δεν είναι μια καταστροφή που έρχεται απ’ έξω, όπως ένας σεισμός, αλλά, για να θυμηθούμε τον γέρο Κλαούζεβιτς[10], η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα. Κατά τη διάρκεια του τελευταίου πολέμου όλες οι βασικές τάσεις του Ιμπεριαλισμού της «ειρηνικής περιόδου» εξωτερικεύτηκαν με ακόμη πιο ωμό τρόπο. Όσο πιο υψηλές είναι οι γενικές παραγωγικές δυνάμεις, όσο πιο έντονος έχει γίνει ο παγκόσμιος συναγωνισμός για νέες αγορές, πιο οξείς οι ανταγωνισμοί και πιο φρενιασμένη η κούρσα των εξοπλισμών, τόσο πιο δύσκολη γίνεται η κατάσταση για τους πιο αδύναμους συμμετέχοντες. Γι’ αυτό και οι λιγότερο αναπτυγμένες χώρες καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις στη σειρά της κατάρρευσης. Η αλυσίδα του παγκόσμιου καπιταλισμού έχει πάντα την τάση να σπάζει στον πιο αδύνατο κρίκο της.

Αν, σαν αποτέλεσμα εξαιρετικά αρνητικών συνθηκών, όπως μιας επιτυχημένης στρατιωτικής επέμβασης από έξω ή ανεπανόρθωτων λαθών της Σοβιετικής Κυβέρνησης, ο καπιταλισμός κατάφερνε ν’ αποκατασταθεί στο απέραντο σοβιετικό έδαφος, θα έδειχνε από την πρώτη κιόλας στιγμή την ιστορική του ανεπάρκεια και θα έμπαινε αντιμέτωπος με τις ίδιες ακριβώς αντιφάσεις που οδήγησαν στην ανατροπή του το 1917. Καμιά τεχνική οδηγία ή συνταγή δεν θα μπορούσε να δώσει ζωή στην Οκτωβριανή Επανάσταση, αν η Ρωσία δεν κουβαλούσε την επανάσταση μέσα στο ίδιο της το σώμα. Το επαναστατικό Κόμμα σε τελική ανάλυση, δεν μπορεί να αξιώσει για τον εαυτό του παρά μόνο τον ρόλο της μαμής, που είναι αναγκασμένη, σε μια δεδομένη στιγμή, να καταφύγει στην Καισαρική τομή.

Κάποιος θα μπορούσε να μου αντιτάξει: Αυτές οι γενικές σας παρατηρήσεις μπορούν ίσως επαρκώς να εξηγήσουν γιατί η παλιά Ρωσία ήταν καταδικασμένη να ναυαγήσει, καθώς ήταν μια χώρα όπου ο καθυστερημένος καπιταλισμός και η εξαθλιωμένη αγροτιά βρισκόντουσαν κάτω απ’ την πολιτική κυριαρχία μιας παρασιτικής κάστας ευγενών και μιας μοναρχίας σε φάση αποσύνθεσης. Αλλά η εικόνα της αλυσίδας και του αδύναμου κρίκου της δεν μας δίνει ακόμα τη λύση στο καθαυτό αίνιγμα: Πώς μπόρεσε η επανάσταση να θριαμβεύσει σε μια τόσο καθυστερημένη χώρα; Η Ιστορία δεν γνώρισε λίγα παραδείγματα παρακμής κρατών και πολιτισμών, όπου η κατάρρευση των παλιών τάξεων δεν συνοδεύτηκε από καμιά προοδευτική εναλλακτική λύση. Η κατάρρευση της παλιάς Ρωσίας όφειλε εκ πρώτης όψεως να μετατρέψει τη χώρα σε μια καπιταλιστική αποικία μάλλον, παρά σ’ ένα σοσιαλιστικό κράτος.

Αυτή είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα αντίρρηση. Μας οδηγεί κατευθείαν στον πυρήνα του όλου προβλήματος. Και όμως, πρόκειται για μια λανθασμένη αντίρρηση, η οποία θα έλεγα ότι στερείται εσωτερικής συμμετρίας. Από τη μια μεριά, προέρχεται από μια υπερβολική αντίληψη σχετικά με το φαινόμενο της ιστορικής καθυστέρησης γενικά.

Τα ζωντανά όντα και φυσικά και οι άνθρωποι μεταξύ αυτών, περνούν ανάλογα με την ηλικία τους κάποια αντίστοιχα στάδια εξέλιξης. Σ’ ένα κανονικό πεντάχρονο παιδί βρίσκει κανείς μια ορισμένη αναλογία μεταξύ του βάρους, του ύψους και των εσωτερικών οργάνων. Αλλά δεν είναι καθόλου έτσι τα πράγματα όσον αφορά στην ανθρώπινη συνείδηση. Σε αντίθεση με την ανατομία και την φυσιολογία, η ψυχολογία, τόσο η ατομική όσο και η ομαδική, διακρίνεται από μια εξαιρετική ικανότητα αφομοίωσης, ελαστικότητας κι ευλυγισίας. Αυτό άλλωστε αποτελεί κι ένα κατ’ εξοχήν πλεονέκτημα του ανθρώπου, σε σχέση με τον πιο κοντινό συγγενή του απ’ το ζωικό βασίλειο, τους πιθήκους. Αυτή η προσαρμοστικότητα και η ευλυγισία της συνείδησης προσφέρει στους κοινωνικούς οργανισμούς, σε αντιδιαστολή με τους βιολογικούς, μιαν εξαιρετική ποικιλομορφία στην εσωτερική συγκρότησή τους, κάτι που είναι τελείως απαραίτητο για την ιστορική πρόοδο. Στην εξέλιξη των εθνών και των κρατών, ιδίως μέσα στον καπιταλισμό, δεν υπάρχει ούτε ομοιομορφία ούτε κανονικότητα. Διάφορες βαθμίδες εξέλιξης, ακόμα κι αντιδιαμετρικά αντίθετες μεταξύ τους, συνυπάρχουν κι αλληλεπιδρούν ακόμη και μέσα στα πλαίσια μιας και μόνης χώρας.

Ο νόμος της Συνδυασμένης Ανάπτυξης

Πέμπτη 12 Νοεμβρίου 2015

Πέμπτη 26 Νοεμβρίου 2015, 16.00-21.00 | ΕΣΠΕΡΙΔΑ για την Κλιματική αλλαγή | O.C.E.A.N , ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ., Φίλοι της Φύσης

[Κλικάρετε επάνω στη φωτ. της πρόσκλησης για να μεγεθυνθεί και επισκεφτείτε το blog των ΦτΦ για περισσότερες πληροφορίες]

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΙ και ο ΠΛΑΝΗΤΗΣ πάνω από τα κέρδη

Διαβάστε ΕΔΩ το άρθρο του Κώστα Φωτεινάη, προέδρου των ΦτΦ, με θέμα την κλιματική αλλαγή