[Για το συγγραφέα, φιλόσοφο ΙΒΑΝ ΙΛΙΤΣ / IVAN ILLICH διαβάστε το συνοπτικό βιογραφικό του από το Σάκη Κουρουζίδη (ΕΥΩΝΥΜΟΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ) - ΕΔΩ. "Η ρήση «Στο σοσιαλισμό φτάνεις μόνο με ποδήλατο» ανήκει στον υφυπουργό δικαιοσύνης του Αλιέντε, Χοσέ Αντόνιο Βιέρα-Γκάλλο [ΕΔΩ]. Ο Ι. Ίλιτς έδωσε αυτόν τον τίτλο στο βιβλίο του [1974] όπου περιέχονται οι παραπάνω σκέψεις:
«Οι μεταφορές στις διάφορες μορφές τους καταβροχθίζουν τώρα το 23% των ακαθάριστων δαπανών των ΗΠΑ… Στις ΗΠΑ, το 22% της ενέργειας μετακινεί οχήματα και το άλλο 10% κρατά τους δρόμους ανοικτούς γι’ αυτά».».
«Ο σύγχρονος άνθρωπος αρνείται να φανταστεί ότι ανάπτυξη και εκσυγχρονισμός σημαίνει χρήση λιγότερης και όχι περισσότερης ενέργειας».
«Πρόοδος θα πρέπει να σημαίνει ολοένα και μεγαλύτερη ικανότητα για αυτοπερίθαλψη και όχι όλο και πιο μεγάλη εξάρτηση».
«Έχει έρθει η ώρα να πάρουμε τη σύριγγα από το χέρι του γιατρού, όπως κατά τη Μεταρρύθμιση στην Ευρώπη πήραν την πένα από τα χέρια του γραμματικού».
«Λέγοντας ‘ριζικό μονοπώλιο’ εννοώ την κυριαρχία ενός τύπου προϊόντος και όχι την κυριαρχία μιας μάρκας... Ριζικό μονοπώλιο αποτελεί το γεγονός ότι η κυκλοφορία των μηχανοκίνητων περιορίζει το δικαίωμα στο βάδισμα και όχι ότι οι περισσότεροι οδηγούν Σέβρολετ από Φορντ».
«Η εγκαθίδρυση του ριζικού μονοπωλίου επέρχεται όταν οι άνθρωποι παραιτούνται από την έμφυτη ικανότητά τους να κάνουν μονάχοι τους όσα μπορούν για τον εαυτό τους και για τους άλλους, με αντάλλαγμα κάτι ‘καλύτερο’ που μπορεί να το κάνει γι’ αυτούς μόνον ένα σημαντικό εργαλείο. Το ριζικό μονοπώλιο αντανακλά τη βιομηχανική θεσμοποίηση των αξιών».
«Μόνον ο χωρισμός της Εκκλησίας από το Κράτος, της υποχρεωτικής εκπαίδευσης από την πολιτική δράση, μπορεί να αποκαταστήσει την ισορροπία της μάθησης».
«Αν φτιάχνονται καινούρια πράγματα γιατί είναι καλύτερα, τότε τα περισσότερα που έχουν οι άνθρωποι στα χέρια τους δεν είναι καλά. Τα νέα μοντέλα ανανεώνουν συνεχώς τη φτώχεια. Ο καταναλωτής αισθάνεται το χάσμα που χωρίζει αυτό που έχει από αυτό που θά ‘πρεπε να έχει».
«Διαλέγω τον όρο ‘ευτραπελία’ για να περιγράψω το αντίθετο της βιομηχανικής παραγωγικότητας... Θεωρώ την ευτραπελία ελευθερία του ατόμου, που πραγματώνεται στην προσωπική αλληλεξάρτηση των ατόμων και, σαν τέτοια, μιαν εγγενή αξία... Η μετάβαση στο σοσιαλισμό δεν μπορεί να γίνει αν πρώτα δεν επέλθει μια αναστροφή των τωρινών μας θεσμών και η αντικατάσταση των βιομηχανικών από ευτραπελικά εργαλεία».
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΕΔΩ
------------------------------------
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΤΣΑΝΟΣ, 1989
Το ποδήλατο, επιπλέον, πιάνει λίγο χώρο. Στο χώρο που καταλαμβάνει ένα αυτοκίνητο μπορούν να παρκάρουν δεκαοχτώ ποδήλατα, ενώ τριάντα ποδήλατα μπορούν να κινούνται στο χώρο που καταβροχθίζει κινούμενο ένα αυτοκίνητο.
Απαιτούνται δύο λωρίδες ενός δεδομένου μεγέθους για να περνούν 40.000 άνθρωποι μια γέφυρα σε μια ώρα καβάλα σε σύγχρονα τρένα, τέσσερις για να περνούν με λεωφορεία, δώδεκα για να περάσουν με τα γιωταχί τους και μόνο μια για να την περάσουν με ποδήλατα. Απ' όλα αυτά τα οχήματα, μόνο το ποδήλατο δίνει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να πηγαίνει από πόρτα σε πόρτα χωρίς να βαδίσει καθόλου.
Ο ποδηλάτης μπορεί να πάει σε καινούρια μέρη που του αρέσουν, δίχως το εργαλείο του να δημιουργεί καινούριες τοποθεσίες όπου δεν μπορεί να πάει.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΛΦΕΙΟΣ, 2019 - ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ: Ενέργεια και ισοτιμία. Στον σοσιαλισμό φτάνεις μόνο με ποδήλατο [ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ - ΕΔΩ]
Τα βιβλία του Ίλλιτς μπορούν να διαβαστούν ως υπεράσπιση των αυθεντικών ανθρώπινων δραστηριοτήτων, όπως η μελέτη, το βάδισμα, η κατοίκηση, η θεραπεία ή η ψυχαγωγία και ως κατηγορητήριο εναντίον του μετασχηματισμού των δραστηριοτήτων αυτών σε εμπορεύματα που παράγονται μαζικά από τα σχολεία, τα συστήματα μεταφοράς, τις πόλεις και τις περιφέρειές τους, τα νοσοκομεία και τα μέσα μαζικής επικοινωνίας.
Το έργο του είναι μία νεκρολογία μεγάλης εμβέλειας για τον κόσμο των μη βιομηχανικών πολιτισμών που χάνονται. Επιπλέον, πλαισιώνει τη νεκρολογία αυτήν με την προεικόνιση ενός μεταβιομηχανικού κόσμου, που θα εγερθεί από τα ερείπια της βιομηχανικής και οικονομικής ύβρεως. Κατηγορεί τη διαδικασία του εκσυγχρονισμού όχι από νοσταλγία για το παρελθόν, αλλά επειδή την θεωρεί εντελώς ακατάλληλη για το μέλλον.
Σήμερα η διάγνωση αυτή έχει γίνει κοινή συνείδηση. Δύσκολα θα βρεθεί κάποιος έτοιμος να υπερασπιστεί ανοιχτά τη διαδικασία του εκσυγχρονισμού την εποχή του κλιματικού χάους, της εξάντλησης των φυσικών πόρων και της γενικής υποβάθμισης της φύσης. Συγκεντρώνονται ήδη τα σύννεφα της καταιγίδας του 21ου αι. Βέβαια, για τον Ίλλιτς, σε ένα βαθύτερο επίπεδο, η κρίση της βιόσφαιρας είναι μόνον ένα σύμπτωμα. Πιστεύει ότι αυτή η κρίση ριζώνει στην αλαζονεία της υπερβολής, στην υπέρβαση κάθε ορίου. Γι' αυτό, το πρόβλημα δεν είναι μόνον η κρίση της φύσης (δηλαδή, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος) αλλά είναι και η κοινωνική και ηθική κρίση. Μ' άλλα λόγια, δεν χάνεται μόνο το φυσικό περιβάλλον, αλλά μαζί μ' αυτό χάνονται και οι συνθήκες στις οποίες μπορούν να ευδοκιμήσουν η αγάπη για τον πλησίον και η προσωπική ευθύνη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
- Πρόλογος
- Η ενεργειακή κρίση
- Η βιομηχανία της κυκλοφορίας
- Φαντασία στομωμένη από την ταχύτητα
- Καθαρή μεταβίβαση χρόνου ζωής
- Το άκαρπο της επιτάχυνσης
- Το ριζικό μονοπώλιο της βιομηχανίας
- Το απροσδιόριστο κατώφλι
- Βαθμοί αυτοδύναμης κινητικότητας
- Κυρίαρχα εναντίον συμπληρωματικών μηχανοκινήτων
- Υποεξοπλισμός, υπερανάπτυξη και ώριμη τεχνολογία
- Βιβλιογραφία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου