Howard Zinn 1922-2010 (Ο Μαρξ στο Σόχο)

Ξεκινήσαμε με τον Καστοριάδη, συνεχίζουμε με τον Howard Zinn 1922-2010.
---------

Ο Αμερικανός Howard Zinn υπήρξε Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης από 1964- 1988, έγραψε δεκάδες βιβλία, αλλά εκείνο που παραμένει κλασσικό είναι η «Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών» (μετάφραση Θεόδωρου Καλύβα, Αιώρα, Αθήνα 2008). Στο βιβλίο του ο Zinn θεωρεί ως πραγματικούς ιδρυτές των Ηνωμένων Πολιτειών τους συνδικαλιστές, τις φεμινίστριες, όλους όσοι αγωνίστηκαν για έναν σκοπό. Το βιβλίο αυτό έγινε και comic από τον καλλιτέχνη Mike Konopacki με «πρωταγωνιστή» τον ίδιον το συγγραφέα.

Στα είκοσι βιβλία του διαπερνούσε προοδευτικές απόψεις για τα πολιτικά δικαιώματα και τις πολιτικές ελευθερίες, ενάντια στο πόλεμο, τον εθνικισμό, τη τρομοκρατία κ.λπ. Έγραψε τα απομνημονεύματά του με τίτλο «Δεν μπορείς να είσαι ουδέτερος σε ένα κινούμενο τρένο» (2002) που αποτέλεσε τη βάση του ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του (2004). Στο βιβλίο, μεταξύ των άλλων, σημείωνε ότι ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο «Ήθελα οι φοιτητές να φεύγουν από την τάξη όχι απλά καλύτερα πληροφορημένοι, αλλά προετοιμασμένοι να παρατήσουν την ασφάλεια της σιωπής, πιο έτοιμοι να μιλήσουν, να δράσουν ενάντια στην αδικία όπου την έβλεπαν. Αυτή, φυσικά, ήταν μια συνταγή για φασαρίες».
Ο Zinn είχε επισκεφτεί πρόσφατα την Ελλάδα, ως καλεσμένος του Ελληνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) με αφορμή τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου, Θεσσαλονίκη 2009, και είχε κάνει δύο ομιλίες: "Οι δράσεις των Πολιτών, ως προϋπόθεση για τη δημοκρατία" και "Βιβλία και ιστορία». Στο διάστημα της παραμονής του στην Ελλάδα έδωσε πολλές συνεντεύξεις σε εφημερίδες και περιοδικά.
Το θεατρικό του έργο «Ο Μαρξ στο Σόχο» ανέβηκε σε πολλές χώρες και στην Ελλάδα είχε μεγάλη επιτυχία, αφού παίχτηκε για τέσσερις θεατρικές περιόδους από τον Άγγελο Αντωνόπουλο στο ρόλο του Μαρξ. Για το θεατρικό έργο ο Zinn είχε πει ότι:
«Έγραψα αυτό το έργο σε μια εποχή που η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης είχε φέρει μια σχεδόν καθολική ευφορία στον παραδοσιακό τύπο και τους πολιτικούς της χώρας[...] Ο καπιταλισμός και η ελεύθερη αγορά είχαν θριαμβεύσει. Ο Μαρξ ήταν στ’ αλήθεια νεκρός [...] Θέλησα να παρουσιάσω τον Μαρξ θυμωμένο με τη διαστρέβλωση των θεωριών του και τη σύνδεσή τους με τις σταλινικές ωμότητες. Έκρινα απαραίτητο να περισώσω τον Μαρξ όχι μόνο απ’ τους ψευτοσοσιαλιστές που εγκαθίδρυσαν αυταρχικά καθεστώτα σε διάφορα σημεία του κόσμου, αλλά και από όλους εκείνους τους συγγραφείς και πολιτικούς στη Δύση που επιχαίρουν για τον θρίαμβο του καπιταλισμού. Ήθελα να δείξω ότι η κριτική που ασκεί ο Μαρξ στον καπιταλισμό παραμένει στην ουσία της ορθή μέχρι σήμερα.»
Πριν το «Μαρξ στο Σόχο» είχε προηγηθεί η «Έμμα», υπαρκτό πρόσωπο, που είχε πάρει μέρος στην Οκτωβριανή Επανάσταση και δύο χρόνια αργότερα απελάθηκε από τη Ρωσία στις ΗΠΑ, για τις πολιτικές απόψεις.
Με ευκαιρία το θάνατο του Howard Zinn στις 28 Ιανουαρίου 2010, έγιναν μεγάλα αφιερώματα από όλα τα είδη των ΜΜΕ σε όλον τον κόσμο και στη χώρα μας, οι δε πωλήσεις των βιβλίων του αυξήθηκαν σημαντικά.

Έρευνα - Επιμέλεια κειμένου: Κώστας Φωτεινάκης